11-Mavzu: Jamoa tushunchasi va uning o’ziga xosliklari

 
davlat mavhum tushuncha bo‘lmay, 
muayyan mexanizmga, jonli
 
sifatida maydoniga chiqadi. Huquqiy o‘rni qonun yo‘li 
bilan
 
kafolatlangan shaxsning davlat ichkarisida yoki
 
tashqarisida bo‘lishidan 
qat‘iy nazar, ma‘lum bir davlatga qarashliligi holatiga fuqarolik deyiladi. Shunday 
huquqga ega shaxs fuqaro deb ataladi. O‘zbekiston fuqarosi O‘zbekiston 
Respublikasi Konstitusiyasi, Respublikasi Oliy Majlisi qabul qilgan tegishli 
qoidalarga belgilangan huquqlardan foydalana oladi, qonunlarda ko‘rsatib o‘tilgan 
burchlarni bajaradi. 

---

Demak, "fuqarolik o‘z davlatiga nisbatan huquq va burchlar bilan bog‘langan,
huquqiy va ahloqiy me‘yorlarga ongli rioya etishni, mehnat va jamoada
faollikni, ma‘naviy еtuklikni nazarda tutadi". 
Fuqarolikning asosiy tarkibiy qismlari quyidagilar: 
-
muayyan davlat jamiyat a‘zosi ekanligini his etish, shaxs taqdiri 
davlat va jamiyat hayoti bilan uzviy chambarchas bog‘liq ekanligini 
tushunib etish; 
-
xalq, davlat oldidagi fuqarolik huquq va burchlarini qonunchilik 
asosida bilish, ularga so‘zsiz, qat‘iy amal qilish; 
-
o‘z xalqi, davlati o‘tmishiga hurmat tuyg‘usini qaror toptirish, 
shaxsiy manfaatlardan Respublika manfaatlarini ustun qo‘ya bilish,
xalq vatan ravnaqi, istiqboli uchun kurashishga tayyorlik, yurt 
tinchligaini himoya qilish, asrab avaylash; 
- davlat ramzlariga cheksiz muhabbatni qaror toptirish, ular muhofazasi 
uchun tayyorlik, davlat ramzlarining millat, xalq or-nomusi, sha‘ni, qadr-
qimmati ekanligini anglash; 
-
ijtimoiy-siyosiy onglik, ijtimoiy faollik, davlatning ichki va xalqaro 
siyosati qoidalarini tushunish va idrok qilish; 
-
milliy va umuminsoniy ahloq hamda huquq me‘yorlarining 
buzilishiga nisbatan murosasiz kurash. 
Jamiyat tomonidan qonunchilik yo‘li bilan belgilangan talab fuqaro xulqini 
baholash, xatti-harakatlar mohiyatini tahlil qilish uchun mezon bo‘lib 
xizmat qiladi. Ana shu talablarga muvofiq fuqaroning xulq-atvoridagi 
ayrim ko‘rinishlar, harakatlar, odatlar ma‘qullanadi yoki qoralanadi. 
O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining maqsadi erkin, demokratik, 
insonparvar, huhuqiy davlat va jamiyat qurishdir. 
Bu jamiyatni bunyod etish jarayoni yangi ijtimoiy fuqarolik tarbiyasining
vazifalarini murakkablashtiradi. Chunki demokratik huquqiy jamiyat barpo 
еtilishining muvaffaqiyati fuqaroning ijtimoiy-siyosiy onglilik darajasiga,
fuqarolik 
fazilatlarining 
qaror 
topganligiga,ijtimoiy 
faollik 
ko‘rsatkichlariga bog‘liq. 
Fuqarolikning ijtimoiy asosi yangi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar bo‘lib, 
unda fuqarolarning shaxsiy manfaati jamiyat manfaati bilan qo‘shilib, 
uyg‘unlashib ketadi. 
Milliy va umuminsoniy qadriyatlar g‘oyalari, demokratik talablar hamda 
ahloqiy-huquqiy me‘yorlarga muvofiq faoliyat yuritish ijtimoiy fuqarolik 
munosabatlarining muhim qoidasiga aylanadi. 
Fuqarolik tarbiyasining maqsadi-fuqarolik tushunchasining mohiyatini 
anglash orqali o‘quvchilarga yuksak darajadagi fuqarolik madaniyatini 
shakllantirish, ularni xalq, vatan jamiyat uchun fidoiy insonlar etib 
tarbiyalashdan iboratdir. 
Fuqarolik tarbiyasining vazifalari tizimini quyidagilar tashkil etadi: 
1) yosh avlodni doimiy ravishda jamiyatda ustuvor mavqega
 ega
bo‘lgan
ahloqiy va huquqiy me‘yorlarga rioya etishga o‘rgatib borish; 

---

2) o‘quvchilarga fuqarolik huquq va burchlari to‘g‘risida ma‘lumotlar
berib borish, ularda fuqarolik faoliyatini tashkil etish
borasida ko‘nikma va malakalar hosil qilish; 
3) 
o‘quvchilarda davlat ramzlariga hurmat va muhabbatni qaror 
toptirish, Respublika Prezidenti sha‘ni, or- nomusini himoya
qilishga tayyorlik hissini shakllantirish; 
4)
o‘quvchilarda xalq o‘tmishi, milliy qadriyatlarga nisbatan
muhabbat tuyg‘usini uyg‘otish, ulardan