11-tema. HÁZirgi dáwirde dúNYa MÁmleketlerindegi tálim sistemasí HÁm pedagogika pániniń rawajlaníWÍ jobasi

1. Amerika qurama shtatlarında bilimlendiriw sistemaları.
Mámlekette bilimlendiriw sistemasınıń duzilisi tómendegishe;
- balalar 3 jastan 5 jasqa shekem tárbiyalanatuǵın mektepke shekemgi tárbiya mekemeleri
- 1-8 klasslarǵa shekemgi bolǵan baslap mektepler (bul jerde balalar 6-13 jas aralıqta bilim aladı)
- 9-12 klasslardan ibarat orta mektepler (bul mekteplerde 14-17 jasqa shekemgi balalar tálim aladı). Ol tómengi hám joqarǵı basqıshlardan ibarat.
- joqarı tálim, bular 2 yaki 4 jıl oqıtılatuǵın kolledjler hám universitetlerde ámelge asırıladı.
- Universitet hám basqa joqarı oqıw orınları quramında shólkemlestirilgen aspirantura hám doktoranturalar.
AQShta májburiy tálim 16 jasqa shekem dep belgilengen. Bul mámlekettegi oqıw orınları belgilengen. Bul mámlekettegi oqıw orınları mámleketlik, jámáátlik, jeke menshik hám diniy shólkemlerdiń ıqtıyarında bolıwı mumkin. AQSh mekteplerinde oqıw jılı 180 kun. Sabaqtıń dawamlılıǵı 45-50 minut. Ol jerde pitkeriwshi klasslardan tısqarı derlik barlıq oqıwshılar kanikul’ kunleri jumıs penen bánt boladı.
AQSh konstituciyasına muwapıq bilimlendiriw sisteması hár shatatta ózinshe basqarıladı. Oqıwshılar ulıwma sanınıń 46 procenti orta mektepten keyin kolledj yaki universitetke kirip oqıydı. Házir barlıq oqıw orınlarında 58 mln. jas bilim alıp, sonnan 12 mln jigit-qız joqarı oqıw orınlarında oqıydı. Hár jılı mektepti 3 mln, bakalavriat basqıshın 932 mıń, magistraturanı 300 mıń adam pitkerip shıǵadı, jılına 30 mıń adam doktorlıq ilimiy dárejesin aladı.
Mektepke shekemgi tárbiya. AQShta balalar 3 jasqa tolǵansha analarǵa hár qanday jeńillikler beriw kózde tutılmaǵan. Perzentlerine qarap úyde otırama, jumıs isleyme bul analardıń óz jumısı. Ózbekistandaǵıday keń bala baqshalar AQShta joq balaǵa mólsherlengen jeke menshik yaki mámleketlik kishi baqshalar bar.
Balalarǵa bilim beriw 5 jastan baslanıp, olar «Kinder garden» dep atalatuǵın mekteplerge oqıwǵa tayarlaw basqıshın óteytuǵın baqshalarǵa aparıladı. Olar mámleketlik bolıp, mektepler janınan shólkemlestirilgen. Balalardı ol jerge «mektep avtobusları» alıp baradı.