12-Mavzu. Loyixalarni mazmuni va maqsadi

Yangi qurilishga
yangi maydonlarda maxsus ishlab chiqilgan loyihalar asosida 
quriluvchi korxona, bino, inshoot va qurilmalar mansubdir. 
Faoliyat yuritayotgan 
korxonani
kengaytirish 
qo’shimcha ishlab chiqarish 
majmualarining navbatdagi qismlarini yangi loyiha asosida qurish yoki asosiy, 
qo’shimcha, yordamchi va xizmat ko’rsatuvchi ishlab chiqarishning amaldagi tsexlarini 
kengaytirish yoki qurishni anglatadi. U asosan, faoliyat yuritayotgan korxona hududida 
yoki unga tutash maydonlarda amalga oshiriladi. 
Qayta tiklash 

bu, faoliyat yuritayotgan korxonani ma’naviy va jismoniy 
eskirgan qurilma va asbob-uskunalarni ishlab chiqarishni mexanizatsiyalashtirish va 
avtomatlashtirish, texnologik bo’g’inlar va yordamchi xizmatdagi nomutanosibliklarni 
yo’qotish yo’li bilan almashtirish yordamida to’liq yoki qisman o’zgartirishni anglatadi. 
Qayta tiklashda eski tsexlar o’rniga yangi tsexlarni qurishga ruxsat beriladi.
Texnik qayta qurollantirish
alohida ishlab chiqarish turlarini zamonaviy 
talablarga asosan yangi texnika va texnologiyalarni kiritish, ishlab chiqarish 
jarayonlarini mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish, eskirgan qurilma va 
uskunlarni yangilash va almashtirish, ishlab chiqarish tuzilmasi va tashkil etilishini 
yaxshilash yo’li bilan, korxonaning texnik darajasini oshirish bo’yicha chora-tadbirlar 
majmuasidir. U ishlab chiqarish intensivligini kuchaytirish, ishlab chiqarish quvvatlarini 
oshirish va ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar sifatini yaxshilashga yo’naltirilgan.
Moliyaviy resurslar va yer tanqisligi sharoitlarida, ikkinchi tomondan esa, mavjud 
ishlab chiqarish quvvatlaridan unumliroq foydalanish uchun yangi qurilishni nisbatan 
cheklangan holatda, asosan juda zarur hollardagina amalga oshiriladi. SHu sababli 
bugungi kunda investitsiyalarning eng ko’p tarqalgan yo’nalishlari sifatida, umuman 

---

olganda yangi turdagi mahsulot ishlab chiqarishni ham ko’zda tutuvchi mavjud ishlab 
chiqarishni kengaytirish, qayta tiklash va texnik jihatdan qayta qurollantirishni ko’rsatish 
mumkin. 
Yangi qurilish hamda mavjud ishlab chiqarishni kengaytirish va qayta tiklashga 
yo’naltiriluvchi kapital qo’yilmalar asosan quyidagi elementlardan iborat bo’ladi: 
*
qurilish-montaj ishlari xarajatlari; 
*
mashina va uskunalar sotib olishga sarflanuvchi xarajatlar; 
*
loyiha

qidiruv va boshqa ilmiy ishlanmalarga sarflanuvchi xarajatlar. 
Kapital qo’yilmalarning yuqoridagi turlari 
investitsiyalarning texnologik 
tuzilmasini
tavsiflaydi. Hozirgi paytda iqtisodiyot rivojlanishiga kiritiluvchi kapital 
qo’yilmalarning umumiy hajmida quyidagi tuzilma vujudga keldi: qurilish-montaj 
ishlari xarajatlari - 55-60%, mashina va uskunalar sotib olishga sarflanuvchi xarajatlar - 
35-30%, loyiha

qidiruv va boshqa ilmiy ishlanmalarga sarflanuvchi xarajatlar - 10%.