Mavzu:Mikroskopning tuzilishi va xillari,ular yordamida irsiyatning moddiy asosini o’rganish
Mashg’ulotdan maqsad: Mikroskopning tuzilishi va xillarini bilish va mikroskop yordamida hujayraning tuzilishi bilan tanishish
Umumiy tushuncha: 1.Qorong’u maydonli mikroskopda ko’rish.Bu mikroskopning tuzilishi va unda preparatlarni ko’rish prinsipi yorug’ maydonli mikroskopdagi bilan deyrali bir xil bo’lib, U tirik hujayra va to’qima tuzilmalrini o’rganishga mo’ljallangan.Unda hujayraning qorong’u maydonda ko’rish maxsus konditsor yordamida amalga oshiriladi, Yani yorug’lik nuri konditsor maydonda obektga qiyalatib tushiriladi. Bunda obekt yorishib maydon qorong’uligicha qoladi. Tirik hujayra tarkibiga tuzilmalar yaxshi ko’rinishi uchun obektga tushayotgan yorug’lik nuri har-hil optik qalinlikda bo’lishi shart.Mazkur mikraskopda bo’yalgan yoki bo’yalmagan tirik hujayralarni, bakterya va strukturalarni tadqiq etish ancha qulay.
Umumiy tushuncha: 1.Qorong’u maydonli mikroskopda ko’rish.Bu mikroskopning tuzilishi va unda preparatlarni ko’rish prinsipi yorug’ maydonli mikroskopdagi bilan deyrali bir xil bo’lib, U tirik hujayra va to’qima tuzilmalrini o’rganishga mo’ljallangan.Unda hujayraning qorong’u maydonda ko’rish maxsus konditsor yordamida amalga oshiriladi, Yani yorug’lik nuri konditsor maydonda obektga qiyalatib tushiriladi. Bunda obekt yorishib maydon qorong’uligicha qoladi. Tirik hujayra tarkibiga tuzilmalar yaxshi ko’rinishi uchun obektga tushayotgan yorug’lik nuri har-hil optik qalinlikda bo’lishi shart.Mazkur mikraskopda bo’yalgan yoki bo’yalmagan tirik hujayralarni, bakterya va strukturalarni tadqiq etish ancha qulay.
Fazali kontrast mikroskopda ko’rish. Bo’yalmagan tirik hujayralar odatda yorug’lik nurini tutib qolmasdan, o’zidan otkazib yuboradi. Shuning uchun ular mikroskopda ko’rinmaydi yoki anglab bo’lmas darajada ko’rinadi. Ularni ko’rish uchun tegishli bo’yoqlar bilan bo’yashga tog’ri keladi. Fazali kontrast mikroskopiya usili o’rganilayotgan bo’yalmagan tizilmalarning bizga zarur bo’lgan kontrastligini taminlaydi
Fazali kontrast mikroskopda ko’rish. Bo’yalmagan tirik hujayralar odatda yorug’lik nurini tutib qolmasdan, o’zidan otkazib yuboradi. Shuning uchun ular mikroskopda ko’rinmaydi yoki anglab bo’lmas darajada ko’rinadi. Ularni ko’rish uchun tegishli bo’yoqlar bilan bo’yashga tog’ri keladi. Fazali kontrast mikroskopiya usili o’rganilayotgan bo’yalmagan tizilmalarning bizga zarur bo’lgan kontrastligini taminlaydi
Interferionsion mikroskopda ko’rish: Mazkur Mikroskopda ko’rish usuli fazali kontrast mikroskopda ko’rishga oxshasada, unga nisbatan ko’proq imkoniyatga ega. Masalan, uning yordamida bo’yalmagan tirik hujayralarning aniq tasvirini ularning quruq vaznini (massasini) aniqlash mumkin.Interferension usulida bo’yalgan preparatlarning yadrosi, odatda qizilga, sitoplazmasi esa zangori ranga bo’yaladi
Interferionsion mikroskopda ko’rish: Mazkur Mikroskopda ko’rish usuli fazali kontrast mikroskopda ko’rishga oxshasada, unga nisbatan ko’proq imkoniyatga ega. Masalan, uning yordamida bo’yalmagan tirik hujayralarning aniq tasvirini ularning quruq vaznini (massasini) aniqlash mumkin.Interferension usulida bo’yalgan preparatlarning yadrosi, odatda qizilga, sitoplazmasi esa zangori ranga bo’yaladi
Lyuminestent (yoki flyuoretsent) mikroskopda ko’rish:Lyuminetensiyada qator moddalarning atomlari (molekulalari) qisqa to’lqinli nurlanish yutar ekan, U qo’zg’algan holatga keladi. Ularning qo’zg’algan holatdan normal holatga o’tishi esa yorug’likni katta to’lqin uzunligida tarqatib yuborish hisobiga bo’ladi.
Lyuminestent (yoki flyuoretsent) mikroskopda ko’rish:Lyuminetensiyada qator moddalarning atomlari (molekulalari) qisqa to’lqinli nurlanish yutar ekan, U qo’zg’algan holatga keladi. Ularning qo’zg’algan holatdan normal holatga o’tishi esa yorug’likni katta to’lqin uzunligida tarqatib yuborish hisobiga bo’ladi.