13-mavzu. Ilmiy tadqiqot jarayoni

Ilmiy ijod - bu ilmiy bilishni rivojlantirish, yangi ilmiy bilim olish va undan foydalanish, ilmiy bilimni yangi qonunlar va qonuniyatlar, yangi ilmiy prinsiplar va nazariyalar, inson faoliyatining xar xil sohalaridagi amaliyotga faol chiqishlar bilan boyitish bilan bog‘liq bilish va bunyodkorlik faoliyatidir.
Ilmiy ijod bu asosiy jihati o’rganilayotgan hodisalar va jarayonlarning, ularning harakat va rivojlanish qonunlarining moxiyatini abstrakt tushunchalar, sxemalar, formulalar, tenglamalar va hokazolar shaklida ifodalashdan iborat bo’lgan ob`ektiv voqelikni sub`ektiv aks ettirishdir.
Inson ijodiy ilmiy tadqiqotlar yordamida o’zini kurashgan olamga epistemologik jixatdan faol, muttasil ravishda chuqur va keng kirib boradi. Ilmiy kashfiyot ilmiy ijodning muxim jihati bo’lib, u ilmiy tadqiqot ob`ekti haqida yangi sifatli axborot olish, yangi qonunlar, gipotezalar va nazariyalarni aniqlash, fanning yangi sohalari xaqida ma`lumotlar olishda namoyon bo’ladi.
Ilmiy ijod jarayonida olimlar, fan odamlari yangi yangi ilmiy bilimlarni umuminsoniy qadriyatlar xazinasiga kiritadi va bunda, K. Popper ta`biri bilan aytganda, «insoniyat bilishdan lazzat oladi». Hozirgi zamon qobiliyatli olimi yuksak umumiy madaniyatli, chinakam ziyoli, yuksak darajada ma`lumotli odam bo’lishi, nafaqat ilmiy bilimlar va ko’nikmalarga, balki ijodiy qobiliyatlarga, keng xayot tajribasiga ega, o’tkir zehnli bo’lishi kerak.
Fanni ijodiy, faol rivojlantirish - hozirgi zamon ijtimoiy taraqqiyotining ajralmas jihatidir. Dolzarb ilmiy muammolarning yechimini topishga nisbatan ijodiy, o’ziga xos yondashuv ko’pgina hozirgi zamon ilmiy tadqiqotlariga xos xususiyatdir.
Tanqidiy tafakkur - ilmiy izlanish, mustaqil fikr, o‘z pozitsiyasi va yondashuvi, qarashlarini dalillash va isbotlash, ijodiy axborot almashish, ijodiy munozara, bag‘rikenglik, boshqalar fikrini eshitish o‘z ilmiy natijalarini tanqidiy baholash, ilmiy muammoga shaxsiy yondashuv, muammo yechimini yaxshi tushunishga olib keladi.
Ilm-fan - inson faoliyatining maxsus sohasi bo’lib, uning vazifasi borliq haqida ob`ektiv bilimlarni ishlab chiqish va nazariy tazimlashtirishdan iborat.