14-Seminar mavzu: Tarixiy metrologiya. Qadimgi Sharq davlatlari o‘lchov birliklari. O‘rta Osiyoda qo‘llaniladigan o‘lchov birliklari. (2 soat)



Yüklə 465,98 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/11
tarix12.10.2023
ölçüsü465,98 Kb.
#154933
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
8- Mavzu

 
UZUNLIK O‘LChOVLARI
• Isba‘ ( - o‗rta qomatli odam barmog‗ining qalinligi) = 1,925 sm (≈ 2 sm). 
• Qabza ( - o‗rta qomatli odam qo‗lini musht qilganida 4 barmoq qalinligi) = 
7,7 sm (4 isba‘). 
• Shibr ( - o‗rta bo‗yli odam qarichi) = 23,1 sm (0,5 ziro‘ = 3 qabza = 12 isba‘). 
• Qadam ( - o‗rta bo‗yli odam oyog‗i tovonidan barmoqlari uchigacha, fut) = 
23,1 sm (1 shibr). 
• Ziro‘ ( - o‗rta bo‗yli odam tirsagidan barmoqlari uchigacha, qo‗l ziro‘i) = 
46,2 sm* (2 shibr = 6 qabza = 24 isba‘). 
• Xutva (yoki xatva) ( - o‗rta bo‗yli odamning o‗rtacha tashlagan qadami, bir 
odim) = 46,2 sm (1 ziro‘). 
• Bo‘ ( - quloch) = 184,8 sm (4 ziro‘ = 4 odim = 8 shibr = 24 qabza = 96 isba‘). 


• Qasaba ( = ( 369,6 sm ≈ 3,70 m (2 bo‘ = 8 ziro‘ = 8 odim = 16 shibr = 48 
qabza). 
• Ashir ( = ( 22,176 m (6 qasaba = 12 bo‘ = 48 ziro‘ = 48 odim = 96 shibr). 
• G‗alva ( - kamon o‗qi yetadigan o‗rtacha masofa) = 184,80 m (50 qasaba 
= 100 bo‘ = 400 ziro‘ = 400 odim, 1/10 mil). 
• Qafiz ( - uzunlik o‗lchovida) = 221,76 m (1,2 g‗alva = 60 qasaba = 120 bo‘ = 
480 ziro‘ = 480 odim). 
• Mil ( = ( 1848 m (10 g‗alva = 500 qasaba = 1000 bo‘ = 4000 ziro‘ = 4000 
odim = piyoda o‗rtacha 30 daqiqali yo‗l). 
• Jarib ( - uzunlik o‗lchovida) = 2217,60 m (1,2 mil = 10 qafiz = 12 g‗alva = 
600 qasaba = 1200 bo‘ = 4800 ziro‘ = 4800 odim). 
• Farsax ( = ( 5544 m (2,5 jarib = 3 mil = 30 g‗alva = 1500 qasaba = 3000 bo‘ 
= 12000 ziro‘ = 12000 odim = piyoda o‗rtacha 1,5 soatli yo‗l). 
• Barid ( - tarixda ikki pochtaxona orasidagi masofa, Hijoz o‗lchov 
birligi) = 22,176 km (4 farsax = 10 jarib = 12 mil = 100 qafiz = 120 g‗alva = 6000 
qasaba = 12000 bo‘ = 48000 ziro‘ = piyoda o‗rtacha 6 soatli yo‗l). 
• Kichik marhala ( - hanafiy ulamolarimiz nazdida karvon qishda kunduzi 
o‗rtacha 8 soat yuradigan masofa) = 29,568 km (16 mil = 160 g‗alva = 16000 bo‘ = 
64000 ziro‘). 
• Katta marhala ( - jumhur ulamolar nazdida karvon yozda kunduzi o‗rtacha 
12 soat yuradigan masofa) = 44,352 km (2 barid = 8 farsax = 20 jarib = 24 mil = 
200 qafiz = 240 g‗alva = 12000 qasaba = 24000 bo‘ = 96000 ziro‘). 
• Qasr masofasi ( - musofirlar uchun, 3 kichik marhala, 2 katta 
marhala) = 88,704 km** ≈ 89-90 km (4 barid = 16 farsax = 40 jarib = 48 mil = 400 
qafiz = 480 g‗alva = 24000 qasaba = 48000 bo‘ = 192000 ziro‘ = piyoda o‗rtacha 
24 soatli yo‗l). 

Yüklə 465,98 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin