1412-Tohfetul Iraqeyn-Xaqani Shirvani-67s

---

XAQANİ ŞİRVANİ

Töhfətül-Iraqeyn

(İKİ İRAQIN TÖHFƏSİ)

BAŞLANĞIC

Bu qara torpaqla mavi asiman,

Qoymuşdur dünyada bizləri heyran.

Bu fələk, bu torpaq nə qədər ki var,

Ömür kisəmizi boşaldacaqlar.

Qəribə deyilmi, səma dövr edir,

Lakin sabit durur məhvərində yer.

Bu iki sehribaz hər axşam-səhər,

Gah qara, gah da ağ dona bürünər.

Sarsılır varlığın, indi, təməli,

Açır qapıları bir heçlik əli.

Dörd hambal belindən atır yükünü,

Nə ili görək biz, nə ayı, günü. Göy atı

tərk edir göyün tağını, Həm tökür

nalını, həm dırnağını. Pələng dərisi

tək göy xal-xal olur, Bir boşluq içində

hər şey udulur. Vaxtdır, öz

dövründən qalsın fələklər, Rəqs etsin

yerdəki xətlər, büküklər. Haman bu

qozbelin, vaxtdır ki, birdən Boz

dovşan, ağ siçan düşsün belindən.

Dişilər qalsınlar bala doğmaqdan,

Qarınlar duvağa dönsünlər bir an. Ala

gözlərinə yenə dünyanın, İt dirsəyi

kimi bir yara çıxsın. Çünki insanlarda,

qalmamış, əlbət, Nə dostluq, nə vəfa,

nə də ünsiyyət. Dünyada qalmamış

etibar, bəli, Gözə görünməyir bir insaf

əhli. Qanun-qayda itib, bax, bir

dəfəlik, Nə bir dinclik qalmış, nə

asudəlik. İndi, din göyündə dəccallar

çoxdur, Heyif ki, xilaskar bir Mehdi

yoxdur. Bu dünyanın əli piyaləmizə,

Süzüb hər zəhərdən içirdi bizə.

---

Göy, sitəm şərbəti hazırlayaraq,

Onu ariflərə içirdi ancaq.

Axmaqlar gözündə dünya, heç zaman,

Seçilməz bir uşaq oyuncağından. Qəza

taxtasında bu əqlikəmlər Əli a

öyrənir hər axşam-səhər. Bu Xaqani

isə, bir sirri qanıb,

Torpağın üstündə möhkəm dayanıb,

Üz tutub hörmətlə deyir bir kərə,

Onu ehtiramla dinləyənlərə.

GÜNƏŞƏ XİTAB

Oruc ağızlara ey möhür vuran, Ey

verən bahara gözəllik və can. Hər

səma cisminin sənsən məhrəmi, Ey

dünya mülkünə atəş zəmzəmi. Aya

işıq verən sonsuz fələkdə, Sayəndə

dincəlir hər kələbək də, Qorxundan

bu mavi səmada səhər, Gizlənmiş

minlərlə rəna gözəllər. Kainat

içində açaraq qanad,

Narinc tək daima gəzirsən azad.

Bağlıdır hüsnünə hər iki cahan,

Sənsən zəncilərin tükünü buran.

Gecələr qaranlıq, gündüzlərsə nur,

Sənin lütfün ilə bərqərar olur. Sən

qızıl səpirsən öz xəzinən dən,

Dünyaya sən müftə isti verirsən.

Olursan, gah, həyat artıran kovsər,

Gah, şölən bıçaq tək ömürü kəsər.

Sən hər bir qapıya bir baş vurursan,

Hər çör-çöp səninlə olur kamran.

Bu qövsi-qüzəhi rəngləyən sənsən,

Bir saman çöpü də rəng alır səndən.

Səninlə bəzənir dünya camalı,

Sayəndə dəyişir aləmin halı.

Edirsən soltana, yoxsula, hörmət,

Göylərdən artıqdır səndə səxavət.

Aya sən verirsən, müftə nur donu

Alırsan yenə də geriyə onu.

---

Ya vermə xələti möhtaclara sən,

Ya da verdiyini alma əlindən.

Hər bir tac səninlə edər iftixar,

Otlar da sayəndə boy atıb qalxar.

Neçin yar olursan axmaqlara sən,

Neçin pay verirsən alçaqlara sən?

Torpaqdan sən etdin hər şeyi zahir,

Yaratdın hər yerdə qızıl, cəvahir.

Bəs neçin çoxları kədərə batdı?

İqbalı onları torpağa atdı?