18-ma’ruza. Mavzu: Konning ishlatish jarayonida bajariladigan geologik nazorat. Rejа

18.4-rasm. Haydash qudug’i termogrammasi. Shartli belgilar 16.2-rasmda berilgan
Shunga qaramay neft K_nyuining miqdori bir qatlam maydonida keng miqyosda o’zgarib boradi. Shu bilan birga neftlilik chegarasi yaqinida neftning rangi to’qroq bo’ladi. Romashkin konida D₁ gorizontining har qaysi qatlamining chegaraoldi qismida neftning K_nyusi miqdori 400-450 birlikdan ortiqroqdir. Neftlilik chegarasidan uyum markaziga tomon neftning K_nyusi asta-sekin kamayib boradi. Masalan, Romashkin koni strukturasining gumbaz qismidagi kesimning eng pastki qatlamida neftning K_nyu miqdori goho 250-300 birlikka yetadi.
Demak, uyumni ishlatishda aslida «belgilangan», ya’ni ma’lum bir xususiyatga ega bo’lgan neft olinadi. Bunday holat neft uyumlarini ishlatishda K_nyu miqdoridan foydalanib ba’zi bir masalalarni nazorat qilishga imkoniyat beradi.
Quduqqa kirib kelayotgan neftning K_nyu xarakterini o’zgarib turishi to’g’risidagi ma’lumotlarga asoslanib qatlamdagi suyuqlikning oqim yo’nalishini va uning harakatlanish tezligini aniqlash mumkin. Bunday holat faqat bir qatlamli konlarga xos bo’lib, bunda K_nyuning miqdorini maydon bo’ylab o’zgarishi kesim bo’ylab o’zgarish miqdoridan ancha yuqori bo’ladi. Bitta yoki ikkita qatlam ishlatilayotgan quduqlarda K_nyu orqali ayrim qatlamlar debitining taqribiy miqdori aniqlanadi.
Demak, neft fotokolorimetriyasi metodi ishlatish quduqlari yordamida qatlamlarning ishlash rejimi haqida ba’zi bir ma’lumotlarni olish imkonini beradi. Bunda mazkur metodning samaradorligi asosan neftning K_nyuni konning maydoni bo’ylab va kesimi bo’yicha o’zgarish xarakteriga bog’liq.
Qatlamlarning ishlatilishi to’g’risidagi ma’lumotlarni kon geofizikasi metodlari yordamida olish mumkin. Bu maqsadda neyron-gamma (NGM) va neytron-neytron (NNM) metodlar bilan bajarilgan o’lchov natijalaridan foydalanish mumkin.
Qayd etilgan metodlarni qo’llash quduqlar tanasining pastki qismida minerallashgan suv ustunining mavjudligiga asoslangan. Quduqqa kelayotgan oqimning tezligi etarli darajada bo’lsa, ishlatilayotgan quduqning tanasidagi oqimning suv-neftga ajraluvchi qismi qatlamning pastida teshilgan neft beruvchi qismiga to’g’ri keladi (16.5-rasm). Shu bilan bog’liq holda oqimning suv-neftga ajraluvchi qismidan yuqoriroqda suyuqlikning yuqoriga qarab harakatlanuvchi oqimi vujudga keladi, pastida esa harakatlanish bo’lmaydi va bu joyda minerallashgan qatlam suvlari to’planadi. Demak, agarda quduq tanasining suv-neftga ajraluvchi qismining ostida teshilgan qatlamlar bo’lsa, u holda quduqning ishlashida ular butunlay ishtirok etmaydilar va neft bermaydilar yoki quduqni ishlashida juda kam qatnashadilar.