Kişilerin, klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre:
uygun ilaca,
uygun süre ve dozda,
en düşük maliyette ve kolayca ulaşabilmeleri…dir.
Çalışma Yaş Erkek Kadın Toplam Ülke
Crisp-1977 Erş. 69 94 İngiltere
Linet-89 12-29 91 95 ABD
Nikiforow-81 >15 69 83 77 Finlandiya
Rasmussen-91 25-64 93 99 96 Danimarka
Göbel-94 ? ? ? 71 Almanya
SINIFLAMA
SINIFLAMA
14 GRUP VAR
Birincil BA,
İkincil BA,
Nevralji ve yüz ağrıları.
1.Migren,
1.Migren,
2.Gerilim tipi ba,
3.Küme ba ve diğer TOS,
4.Diğer birincil BA.
5. Baş ve boyun travmasına bağlanan BA,
5. Baş ve boyun travmasına bağlanan BA,
6. Kraniyal ya da servikal damarsal bozukluklara bağlanan BA,
7. Damarsal olmayan kafaiçi bozukluklarına bağlanan BA,
8. Bir maddeye ya da bunun bırakılmasına bağlanan başağrısı,
9. Enfeksiyona bağlanan BA,
10. Homeostazis bozukluğuna bağlanan BA,
11. Kranium, ya da diğer fasiyal yapıların bozukluklarına bağlanan BA ya da yüz ağrısı,
12. Psikiyatrik bozukluğa bağlanan başağrısı
…………………………………………………………………………………………………………………………..
13. Kraniyal nevraljiler ve yüz ağrısının merkezi nedenleri
14. Diğer başağrısı, kraniyal nevralji, santral ya da birincil yüz ağrısı
1-Birincil-ikincil BA ayırımı yapılması,
1-Birincil-ikincil BA ayırımı yapılması,
2-En az iki tanı basamağına değin tanı kümesinin belirlenmesi.
•Erken yaşta başlangıç,
•Erken yaşta başlangıç,
•Kararlı örüntü,
•Aile öyküsü +,
•Adete eşlik etmesi,
•Farklı yerleşimler.
1-Sıkı bir doktor-hasta ilişkisi,
1-Sıkı bir doktor-hasta ilişkisi,
2-Güven ilişkisi,
3-Hasta başağrısı günlüğü,
4-Kar/zarar hesabı,
5-Yapısal bir lezyonun olmadığının güvencesi.
1- Tetik etmenlerden uzaklaşma,
1- Tetik etmenlerden uzaklaşma,
2- Fizyoterapi,
3- Aşırı ilaç kullanmaktan kaçınma.
Fizyoterapi:
Fizyoterapi:
Relaksasyon eğitimi,
Biofidbek,
Stress denetimi, biliş.-dav. eğitim,
Pozisyon düzeltme,
Ergonomik öneriler,
Masaj,
TENS,
Sıcak-soğuk uygulama,
Manuel terapiler.
1-Migren mi/GBA mı?,
1-Migren mi/GBA mı?,
2-İlaç seçimi,
3-Eşlik eden belirtiler,
4-Önceki ilaçlar,
5-Kontrendikasyonlar,
6-Yan etkiler,
7-Doz,
8-Uygulama biçimi.
A. B-D’yi karşılayan en az 5 atak,
A. B-D’yi karşılayan en az 5 atak,
B. 4-72 saat süren başağrısı atakları (tedavi edilmemiş veya başarısız tedavi edilmiş),
C. Başağrısı izleyen özelliklerden en az ikisine sahiptir:
1. tek taraflı yerleşim,
2. zonklayıcı nitelik,
3. orta veya şiddetli ağrı,
4. günlük fiziksel aktivite (örneğin yürüme veya merdiven çıkma) ile artış ya da onlardan kaçınmaya neden olma.
D. Başağrısı sırasında aşağıdakileden en az birisi:
1. bulantı ve/veya kusma
2. fotofobi ve fonofobi
E. Başka bir bozukluğa bağlanamaz
1- Antiemetik,
1- Antiemetik,
2- Basit Analjezik/NSAİ,
3- BA/NSAİ + antiemetik,
4-Triptanlar
5- Ergo bileşikleri.
Diklofenak,
Diklofenak,
Naproksen,
Flurbiprofen,
Mefenamik asit,
İndometazin,
Ergotamin tartarat,
Ergotamin tartarat,
Dihidroergotamin
1-MAO inhibitörü alımı,
1-MAO inhibitörü alımı,
2-Denetimsiz HT,
3-Kr.AH, AkİKH, Prinzmetal anjina,
Göğüs rahatsızlığı,
Göğüs rahatsızlığı,
Kızarma, ateş basması,
Parestezi,
Baş dönmesi,
Uykululuk,
Bulantı
1- Ne zaman?
1- Ne zaman?
2- Sorunun ve etkinin belgelenmesi,
3- Süre?
4- İlaç seçimi:
-Kontrendikasyonlar,
-Yan etkiler.
5- Önceki ilaçların etkisi,
6- İlaç dozu.
1-Atak sağaltımına karşın yineleyen ataklar,
1-Atak sağaltımına karşın yineleyen ataklar,
2-İlaç aşırı kullanımına yol açan sık ataklar,
3-Akut atak sağaltımına kontrendikasyon,
4-İstisna ataklar,
5-Hasta tercihi.
1-Beta-blokürler,
1-Beta-blokürler,
2-Antiserotonin,
2-Trisiklik A.D.,
3- Ca kanal blokürleri,
4-Antiepileptikler,
5- Diğerleri.
A. En az üç aydır ayda 1 gün veya daha sık ancak 15 günden az ortaya çıkan ( Yıl-da 12 gün veya daha fazla ve yılda 180 günden az) ve B-D ölçütlerini karşılayan en az 10 atak
A. En az üç aydır ayda 1 gün veya daha sık ancak 15 günden az ortaya çıkan ( Yıl-da 12 gün veya daha fazla ve yılda 180 günden az) ve B-D ölçütlerini karşılayan en az 10 atak
B. 30 dakikadan 7 güne kadar süren baş-ağrısı
C. Başağrısı aşağıdaki özelliklerden en az ikisine sahiptir:
1. bilateral yerleşim
2. sıkıştırıcı/basıcı (zonklayıcı olmayan) karakter
3. hafif veya orta şiddet
4. yürüme ya da merdiven çıkma gibi rutin fizik aktivite ile şiddetlenmez
D. Aşağıdakilerden her ikisi:
1. bulantı ya da kusma yok (İştahsızlık olabilir)
2. fotofobi ya da fonofobiden sadece biri
E. Başka bir bozukluğa bağlanamaz
Analjezikler:
Analjezikler:
Aspirin,
Parasetamol,
NSAİ ilaçlar:
İbuprofen,
Ketoprofen
Naproksen,
Diklofenak,
Ketoralak,
Kombinasyonlar:
ASA+kafein,
Parasetamol+kafein
ASA+fenobarbitürat+kafein,
Triptanlar ?,
Kas gevşeticiler
1-EpiGBA
1-EpiGBA
-Fizyoterapi/davranışsal,
-Analjezik, NSAİ,
2-EpiGBA+Migren
-Triptanlar,
3-KrGBA+ İAB
-İlaçları kes!
3-KrGBA
-TAD
İAB sorumlu ilaçlar*:
İAB sorumlu ilaçlar*:
A 8.2 İlaç Aşırı Kullanım BA
A 8.2 İlaç Aşırı Kullanım BA
Tanı ölçütleri:
A. BA ayda 15 gün ya da daha çoktur
B. 3 aydan uzun süredir, düzenli olarak 8.2nin altbiçimlerinde tanımlanmış olan akut/semptomatik sağaltım ilaçlarının bir ya da daha çoğunun kullanımı vardır
1. Ergotamin, triptanlar, opiodler ya da birleşik ilaçların düzenli biçimde 3 aydan uzun süredir, ayda 10 gün ya da daha çok kullanımı vardır
2. Basit analjeziklerin ya da ergotamin, triptanlar, analjezikler, opiodlerin her hangi bir birleşiminin, herhangi bir sınıf ilacın tekli aşırı kullanımı olmaksızın, düzenli biçimde 3 aydan uzun süredir, ayda 15 gün ya da daha çok kullanımı vardır
C. Başağrısı, ilaç aşırı kullanım sırasında gelişmiş ya da belirgin biçimde kötüleşmiştir.
D. Başağrısı, aşırı kullanılan ilacın kesilmesinden sonraki 2 ay içinde kesilir ya da önceki düzeyine iner.
