2- mavzu: Maktabgacha kichik, o`rta va katta yoshdagi bоlalar nutqini o`stirishning metоdlari va vоsitalari

Pedagogik ishlar to’g’ri tashkil qilinganida maktabgacha yoshdagi bola besh yoshga kelib ijtimoiy rivojlanishning quyidagi ko’rsatkichlariga ega bo’ladi:

• - insoniy munosabatlarni tushunadi, atrofdagilarning unga nisbatan yaxshi va yomon munosabatlarini his qiladi va anglaydi; ota-onasining, tengdoshining emotsional ahvolidagi o’zgarishlarni payqaydi; diqqat-e’tibor, hamdardlik izhor qiladi;
• - «men xohlayman!» vaziyatga oid bevosita istagini to’xtatib turishga qodir. Empatiya (hamdardlik) va emotsional ekspressiya (quvonch, qayg’u va boshqa holatlarni ifodalash) xususiyatidagi kechinmalar bola xulq-atvori va muloqotining tartibga soluvchisiga aylanadi;
• - bolalar barqaror o’yin birlashmalariga kirishi mumkin, muloqotda va birgalikdagi faoliyatda quvonch, zavqlanish, qayg’u va boshqa holatlarni ifodalash uchun emotsional ekspressiv nutqiy va nonutqiy vositalardan foydalanadi.

3 yoshdan 5 yoshgacha bo’lgan bolalar nutqini rivojlantirish emotsional tusga ega bo’lishi lozim.

Bunda quyidagilarni keng qo’llash zarur.

ko’rgazmaviylik
o’yin usullari
didaktik o’yinlar

Maktabgacha o`rta guruh yoshdagi bоlalar nutqini o`stirish vazifalari

• Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarga ta’lim – tarbiya berishda tevarak atrof bilan tanishtirish va nutqni rivojlantirish bo’yicha olib boriladigan ishlar katta o’rin egallaydi. Bu ishlar faqat mashg’ulotlardagina amalga oshirilmasdan, balki bolalarning kundalik hayotida ham, mehnat faoliyatida va o’yin faoliyatida amalga oshiriladi.

Ø bolaning o’z qarindoshlari, qo’shni tengdoshlari shaxsiga va faoliyatiga qiziqishini qo’llab-quvvatlash, birgalikdagi o’yinlarda ularning dialogik nutqini yo’lga qo’yishga ko’maklashish;

• Ø bolaning o’z qarindoshlari, qo’shni tengdoshlari shaxsiga va faoliyatiga qiziqishini qo’llab-quvvatlash, birgalikdagi o’yinlarda ularning dialogik nutqini yo’lga qo’yishga ko’maklashish;
• Ø turli muloqot vositalari, ya’ni - so’z, yuz ifodasi (imo-ishora)dan muayyan vaziyatni hisobga olgan holda tabaqalashtirilgan holda foydalanishni o’rgatish;
• Ø bolalarning ertak va kichik hikoyalarni so’zlab berishga qiziqishini qo’llab-quvvatlash;
• Ø bolani “tovush», “so’z», “gap» atamalari bilan tanishtirish kabilardan iborat.