Mirzə Ələkbər Sabir öz qələmi ilə
proletariatın tərəfində durmuş, burjuaziya və mülkədarlara qarşı barışmaz mövqe tutmuş,
haqsızlığı, zülm və istismarı kəskin tənqid və ifşa edən şeirlər yazmışdır. İnqilaba qədər dini-
sxolastik ruhda şeirlər yazan Sabir inqilabdan sonra gerçəkliyi özündə əks etdirən daha ciddi
məzmunlu əsərlər yazmağa başlamış, köhnəlik və yeniliyin mübarizəsində yeniliyi müdafiə etmiş,
insanları öz hüquq və haqlarını tələb etməkdə əzmkarlıq göstərməyə çağırmışdır. Sabir inqilab,
yenilik, milli azadlıq hərəkatının, mütləqiyyət quruluşunun məhv edilməsinin, zülm və istismarın
aradan qaldırılmasının tərəfdarı olmuşdur. Sabir beynəlmiləlçiliyin, bütün xalqların dostluq və
qardaşlıq şəraitində yaşamalarının və həmrəy, çətinliklərə, əsarətə, haqsızlığa, ədalətsizliyə qarşı
mübarizədə yekdil olmalarının tərəfdarı və müdafiəçisi olmuşdur.
Uzun və çətin yaradıcılıq yolu keçmiş
Abdulla Şaiqin yaradıcılığı həmişə təkamüldə olmuş,
get-gedə inkişaf etmiş, cilalanmışdır. Şaiqin yaşadığı dövrdə Azərbaycanda burjua ideologiyası,
proletar dünyagörüşü və demokratik fikir cərəyanları geniş yayılışdır. Azərbaycan burjua
ideologiyasında müasir cəmiyyətin mahiyyəti, onun gələcək inkişafı problemi, cəmiyyətin
həyatını müəyyən edən amillər, cəmiyyətdə tərəqqi və tənəzzül, cəmiyyətin hərəkətverici
qüvvələri, dövlət quruluşu, siniflər və sinfi mübarizə, sosializm ieyaları, həyatın maddi və mənəvi
qüvvələri, gələcək ədalətli ictimai quruluş kimi problemlər qoyulurdu. Burjua ideoloqları
cəmiyyətin inkişafında obyektiv qanunauyğunluqların olmasını qəbul etmir, onun inkişafının ayrı-
ayrı fərdlər və subyektlərin iradəsi ilə müəyyən olunduğunu iddia edirdilər. Azərbaycanda güclü
sosial fikir cərəyanlarından biri də demokratik cərəyan idi. Bu cərəyana yaxın mövqedə duran
Azərbaycan romantiklərinin dünyagörüşü, xüsusilə onların fəlsəfi baxışları bu dövrdə sosial fikrin
parlaq səhifələrindən birini təşkil edir.
65
fikir
cərəyanlarının
mübarizəsi
şəraitində
formalaşmış
