2 I bob. Chiziqlar va vint sirtlari haqida umumiy ma'lumotla

Parchin mixli birikma 

Parchin mixli birikma yuqorida aytganimizdek ajralmaydigan

birikma turiga kiradi. Parchin mix bir uchida kallagi bo’lgan silindrik
sterjen.
Teshikka qo’yilmagan parchin mix uzunligi birikuvchi
detallar qalinligi, teshikni to’lg’azish va pachaklab kallak hosil qilish
uchun kerak bo’ladigan miqdorlar yig’indisi 2δ+(1,4÷1,7)d

yoki
δ+2δ

1
+(1,4÷1,7)d

ga teng bo’ladi.

Parchin mix bilan detallarni biriktirish uchun detallar
teshiladi. Teshik diametri parchin mix diametridan 1mm

katta bo’lishi

kerak. Chunki qizdirilgan parchin mix teshikka erkin kirishi kerak.
Chokni parchinlash uchun diametri 12 mm

dan ortiq bo’lgan parchin

mixlar 900-1000°S

temperaturagacha qizdiriladi. Chokni parchinlashda

parchin mix sterjini choktiriladi va natijada birikuvchi detallar teshigi
to’lishadi, ya’ni parchin mix diametri teshik diametriga teng bo’ladi.
Parchin
mix
kallagi
yarim
dumaloq,
yassi-konussimon,
yashirin, yarim yashirin, konussimon va bortiq kallakli konussimon
shakllarda bo’ladi. Shulardan eng ko’p ishlatiladigani: yarim
dumaloq (GOST 10299-96); yashirin (GOST 10300-96); yarim yashirin
(GOST 10301-96) kallakli parchin mixlar bo
’
lib hisoblanadi.

---

---

21
Parchin mixlar chizmada quyidagicha shartli

belgilanadi: da;
ashyosining guruhi; qoplanganlik guruhi; standart raqami ko’rsatiladi.
Masalan, parchin mix diametri 8 mm, uzunligi 20 mm, guruh
ashyosi 00, qoplamasiz: Parchin mix 8x20 GOST 10299-96; xuddi
shunday guruh ashyosi 38, rusumi M3, 03

qopl amali qalinligi 6 mm

bo’lsa: Parchin mix 8x20. 38. M3. 036. GOST 10299-96.
Parchin choklar mustahkam, zich va mustahkam-zich choklarga
bo’linadi.
Birikadigan detallarni ustma-ust joylashtirib yoki bitta yoki ikkita
nakladka (detallarni yopib turadigan qismlar) bilan yoki uchma-uch
joylashtirib parchinlash mumkin. Parchinlash bir qatorli yoki ko’p
qatorli bo’lishi mumkin. Ko’p qatorli parchinlashda parchin
mixlarning bir-biriga nisbattan joylashishiga qarab parallel va shaxmat
tartibli choklarga bolinadi.
Bir qatorda yonma-yon joylashgan ikki parchin mix markazlari
orasidagi t

masofa parchinlash choki qadami deyiladi.

Po’ lat metal konsturktsiyalarda mustahkam choklar -
ning o’lchamlarini hisoblash formulalari quyidagilar:
-Parchin mix diametri d:
-ustma-ust chok
-ikki nakladkali chok
-Parchinllash choki qadami t: d=2δd=l,5

---

---

22
-Bir qatorli ustma - ust va

ikki nakladkali choklar uchun
ikki qatorli ustma-ust chok uchun
-Parchin mixdan parchinlanadigan list
chetigacha bo’lgan masofa
-Parchin mix qatorlari orasidagi masofa
-Nakladka qalinligi
t=3d
t=4d
ℓ=(1,5÷2
)
d ℓ
1
=(2÷3)

Mix parchin diametri (d) ning hisoblashda chiqqan qiymati

GOST da ko’rsatilgan standart qiymatlarini o’nga yaqiniga yaxlitlab
olinadi.
Parchin mix va payvand birikmalar mavzusi bo’yicha
bajariladigan amaliy ishning mix parchinga oid qismi ko’rsatilgandek
bajariladi.
Bu ishga oid variant topshiriq variantlari jadvalda berilgan.

---

---

23