2 I bob. Chiziqlar va vint sirtlari haqida umumiy ma'lumotla

GOST 2315-96 
bo’yicha vint yordamida detallarni biriktirishni
soddalashtirib tasvirlash mumkin.
Fitingli birikma 

Suv, gaz, havo va har xil suyuqliklarni uzatadigan

truboprovodlarga truba birikmalar qo’llaniladi. Truba birikmalar
ajraladigan (masalan, rezbali, fitingli, flanetsli) va ajralmaydigan
(masalan, payvandlash yoki kavsharlash yordamida biriktirish)
bo’lishi mumkin.
Truba birikmalar soddalashtirmasdan tasvirlanadi.
Qirqimda rezbali birikmani tasvirlaganda teshikdagi rezbani faqat
rezbali sterjen bilan to’silmagan qismi ko’rsatiladi (3.3-shakl, a).
Truba biriktiruvchi detalning rezbali qismini oxiriga
2-4 mm 
yetkazmay tasvirlanadi. Shuning uchun trubaning rezbali qismi
briktiruvchi detaldan chiqib turadi. Bundan tashqari birikadigan
trubalarning biriga kontrgayka buralishi (o’rnatilishi)ni nazarda
tutib, trubalarga rezba keragidan
4-6 mm 
ortiqcha chiqariladi.
Vintli va fitingli birikmaga oid amaliy ish 3.3 -shaklda
ko’rsatilganidek bajariladi. Bu ishga oid topshiriq va variantlari 2.4
va 3.1 - jadvallardan olinadi.
Shponkali va shlitsali birikma Shponkali 
birikma 

Shponka aylanma harakatni valdan shkivga, tishli g’ildirakka,

12

---

---

Shponka - o’zaro birikib turgan ikki detalning o’yiqlari

(pazlari) ga o’rnatilib ularning bir-biriga nisbatan buralishiga yoki
siljishiga to’sqinlik qiladi. Shponka o’zining tuzilishiga qarab
kallaksiz ponasimon (3.4-shakl), kallaklik ponasimon (3.5-shakl),
prizmatik (3.6- shakl) va segment (3.7-shakl) shponkalarga
bo’linadi. Amaliyotda eng ko’p prizmatik va ponasimon shponka
ishlatiladi. Prizmatik shponka
GOST 23360-96 
va
GOST 8790-96 
bo’yicha ponasimon shponka