2 I bob. Chiziqlar va vint sirtlari haqida umumiy ma'lumotla

Ustma-ust 
birikmalar (
1-rasm: a)
b). Bunday biriktirish usuli asosan, qalinligi ko’pi bilan 10-12
mm 
bo’lganpo’latdan ishlangan
qurilish
konstruksyalarini
yoy yordamida payvandlashda qo’llaniladi.
Ustma-ust birikmalar olish uchun payvandlashda uchma-uch
payvandlashdagi singari payvandlanadigan joylarni qo’shimcha
ravishda kertib unga ishlov berish talab etilmaydi.
Burchak hosil qilgan birikmalar (
1-rasm: v). Bunday
birikmalardan bir-biriga nisbatan to’g’ri yoki boshqa burchak ostida
joylashgan listlarni chetlari bo’yicha payvandlab biriktirishda
foydalaniladi. Bunday birikmalar, asosan, gaz yoki suyuqlikning
unchalik katta bo’lmagan ichki bosimi ta’sirida bo’ladigan idishlarda

---

---

8
hosil qilinadi. Bunday birikmalarni olishda metallning chetlari

kertilmaydi (faqat muhim birikmalar olishdagina kertiladi).
Tavraviy birikmalar (
1-rasm:g). Bunday birikmalarda
payvandlanuvchi metall elementlari bir-biriga 90
0
li burchak ostida
payvandlanadi. Payvandlanuvchi element qirrasining shakliga ko’ra
qirrasi kertilmay, bir yog’i kertilib yoki ikki yog’i kertilgan bo’lishi
mumkin.
Yuqorida bayon etilgan asosiy birikmalar po’latni yoy yordamida
dastaki payvandlash uchun tipaviy birikmalar hisoblanadi.
Choklarning turlari:
Payvand choklar quyidagi ko’rsatkichlarga ko’ra turlarga
ajratiladi:
1.
Fazodagi holatiga qarab: pastki, vertikal, gorizontal va ship choklar
(1-rasm).
2.
Bostirilish xarakteriga qarab: uzluksiz (sidirg’a) va uzlukli
choklarga bo’linadi.
3.
Ta’sir etuvchi zo’riqish kuchlar yo’nalishiga qarab: yonlama
(flang), ro’para (tores), aralash va qiya choklar

---

---

9
2-

rasm. Choklarninng fazoviy 3-rasm. Elektrod harakat
trayektoriyasi:
holati va ularning hosil
qolish sxemasi:
a- quyi chok; b- vertikal chok v-gorizontal chok; g-ship chok
Birikmalar ikkiga bo’linadi: