2-mavzu. Sugʻurta munosabatlarida qоʼllaniladigan ibora va tushunchalar quyidagi atamalarga izoh bering

Sana	31.01	31.03	30.06	30.09
31.12
Asosiy summa boʻyicha qarzdorlik	800000	600000	400000	200000	0
Foiz toʻlovi boʻyicha qarzdorlik	168000	126000	84000	42000	0
Umumiy qarzdorlik	968000	726000	484000	242000	0
Sugʻurta summasi	871200	653400	435600	217800	0
Sugʻurta badallari	30492	22869	15246	7623	0
Sugʻurta mukofoti	76230

Jadval 1. dagi “Asosiy summa boʻyicha qarzdorlik”, “Foiz toʻlovi boʻyicha qarzdorlik” va “Umumiy qarzdorlik” qatorlaridagi raqamli maʼlumotlar kreditni toʻlovi har kvartalda teng miqdorlarda toʻlanishidan kelib chiqqan.
“Sugʻurta summasi” qatoridagi raqamli maʼlumotlar “Umumiy qarzdorlik” qatoridagi raqamli maʼlumotlarni 0.9(sugʻurtalovchining javobgarlik chegarasi – 90%) soniga koʻpaytirish orqali aniqlangan.
“Sugʻurta badallari” qatoridagi raqamli maʼlumotlar “Sugʻurta summasi” qatoridagi raqamli maʼlumotlarni 0.35(sugʻurta tarifi – 3.5%) soniga koʻpaytirish orqali aniqlangan.
“Sugʻurta mukofoti” qatoridagi raqamli maʼlumotlar “Sugʻurta badallari” qatoridagi raqamli maʼlumotlarni qoʻshish orqali aniqlangan.
“Sugʻurta badallari” va “Sugʻurta mukofoti” badallarini alohida 2- jadvalga moslashtirish orqali masala javobini olamiz.
Javob: Sugʻurta badallari grafigi 2-jadvalda keltirilgan

Sana	31.01	31.03	30.06	30.09	31.12
Sugʻurta badali	30492	22869	15266	7623	0
Sugʻurta mukofoti	76230

Masala 4. Korxonaning 25 mln. soʻmlik mulki 1 yil muddatga bir yoʻla ikkita sugʻurta kompaniyasida sugʻurtalangan boʻlib, birinchi sugʻurta kompaniyasida tuzilgan sugʻurta shartnomasining sugʻurta summasi 12 mln. soʻm va ikkinchi sugʻurta kompaniyasida tuzilgan sugʻurta shartnomasining sugʻurta summasi 15 mln soʻm. Koʻrilgan zarar summasi 21 mln. soʻm.
Har bir sugʻurta kompaniyasi qanchadan miqdorda sugʻurta qoplamasi toʻlashini hisoblang?
Yechish:
1) birinchi sugʻurtalovchi toʻlaydigan sugʻurta qoplamasi:
W = (12 mln. : (12 mln. + 15 mln.)) x 21 mln. = 9 mln. 335 ming soʻm

2) ikkinchi sugʻurtalovchi toʻlaydigan sugʻurta qoplamasi:

W = (15 mln. : (12 mln. + 15 mln.)) x 21 mln. = 11 mln. 665 ming soʻm


Masala 5. Haydovchining ish stajidan kelib chiqqan holda tarif stavkalari quyidagicha (sugʻurta summasiga nisbatan foizda): 1 yilgacha 5.8 %, 1 yildan 5 yilgacha – 3.6 %, 5 yildan 10 yilgacha – 2.9 %.Agar transport korxonasida 1 yilgacha staj bilan ishlayotgan haydovchilar -4 kishi, 1 yildan 5 yilgacha staj bilan ishlayotgan haydovchilar – 3 kishi, 5 yilda 10 yilgacha staj bilan ishlayotgan haydovchilar 2 kishi boʻlsa ixtiyoriy sugʻurta shartnomasi boʻyicha sugʻurta mukofoti hajmini aniqlang. Har bir haydovchi uchun sugʻurta summasi 5 mln. soʻm