2013-CÜ İLDƏ azərbaycanda insan hüquqlari üZRƏ hesabat qisa icmal
b. Məcburi və ya icbari əməyin qadağan edilməsi
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
b. Məcburi və ya icbari əməyin qadağan edilməsi Müharibə şəraiti və ya hər hansı hökumət orqanının nəzarəti altında məhkəmə qərarının icra olunması halları istisna olmaqla məcburi və ya icbari əmək, qanunla qadağan edilir. Əmək miqrantları tikinti sənayesində məcburi əməyə məruz qalmışlar. Uşaqların dilənçiliyə məcbur edilməsi problem olmuşdur və filippinli insan alveri qurbanlarının ev şəraitində köləliyi yeni yaranmaqda olan bir problem olmuşdur. Ölkə daxilində kişilər və oğlanlar məcburi əmək şəraitinə məruz qalmışlar. Müəyyən irəliləyişlərin olduğu deyilsə də, yerli QHT-lər ümumilikdə hökumətin qanunun tələblərini effektiv şəkildə yerinə yetirmədiyini hesab etmişlər. İl ərzində Daxili İşlər Nazirliyinin İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə İdarəsi tərəfindən tikinti sahələrində və kənd təsərrüfatı sektorunda yoxlamalar həyata keçirilmiş, lakin əmək alverinin hər hansı qurbanı müəyyən edilməmişdir. Bununla belə, əmək alveri ilə məşğul olan bir nəfər ilk dəfə olaraq fevral ayında məhkəmə tərəfindən səkkiz il yarım müddətə azadlıqdan məhrum edilmişdir.
Eyni zamanda bax: Dövlət Departamentinin www.state.gov/j/tip/ internet səhifəsində yerləşdirilmiş İnsan Alveri Haqqında Hesabatı.
Minimum məşğulluq yaş həddi işin növündən asılı olmuşdur. Bir çox hallarda qanun uşaqların 15 yaşdan sonra işləməsinə icazə verir, 14 yaşında olan uşaqlar ailə bizneslərində və ya valideynlərinin razılığı ilə gündüz saatlarında, məktəbdən sonra, onların sağlamlığına təhlükə törətməyən işlərdə çalışa bilərlər. 16 yaşına çatmamış uşaqlar həftədə 24 saatdan çox çalışa bilməzlər, 16 və 17 yaş arasında olan uşaqlar isə həftədə 36 saatdan çox işləyə bilməzlər. 18 AZƏRBAYCAN
2013-cü il üzrə İnsan Hüquqları Haqqında Ölkə Hesabatları ABŞ Dövlət Departamenti • Demokratiya, İnsan Haqları və Əmək Bürosu 39
yaşına çatmamış uşaqların çətin və təhlükəli iş şəraitində çalışması qanunla qadağan edilir və uşaqların çalışmasının qadağan edildiyi xüsusi işlər və sahələr qanunla müəyyənləşdirilir, bura daxildir zəhərli maddələrlə və yer altında olan işlər, gecə saatlarında, mədənlərdə, gecə klublarında, barlarda, kazinolarda və ya spirtli içkilərin verildiyi digər müəssisələrdə olan işlər. Uşaq əməyini müəyyən edən qanunların tələblərinin icrasına nəzarət Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilir. Nazirlik tərəfindən il ərzində yoxlamalar həyata keçirilsə də, yerli QHT, monitorinq fəaliyyətinin gücləndirilməsinə ehtiyac olduğunu bildirmişdir. İl ərzində uşaq əməyinə dair qanunların tələblərinin pozulması ilə bağlı bir neçə şikayət halları olmuşdur, bununla belə təsadüfi hallarda kənd təsərrüfatında və küçə işində uşaq əməyindən istifadə olunması ilə bağlı məlumatlar verilmişdir.
Minimum aylıq əmək haqqı 105 manat (131 ABŞ dolları) olmuşdur. İl ərzində orta aylıq yoxsulluq həddi 116 manat (145 ABŞ dolları) olmuşdur, bu hədd əmək qabiliyyətli insanlar üçün 125 manat (156 ABŞ dolları), təqaüdçülər üçün 94 manat (118 ABŞ dolları) və uşaqlar üçün 93 manat (116 ABŞ dolları) həddində müəyyən edilmişdir. Cinsindən, yaşından və ya digər təsnifatdan asılı olmayaraq bərabər işə görə bərabər ödəniş qanunla tələb olunur. Qanunla 40 saatlıq iş həftəsi nəzərdə tutulur, maksimum gündəlik iş növbəsi 12 saatdır. Təhlükəli işlərdə çalışan işçilər həftədə 36 saatdan çox işləyə bilməzlər. Nahar və istirahət müddətləri qanunla tələb edilir ki, bunlar da əmək müqavilələri və kollektiv əmək sazişləri əsasında müəyyən olunur. Yerli şirkətlərin qanunla tələb olunan artıq iş saatına görə ödəniş edib- etməməsi məlum olmasa da, ümumilikdə beynəlxalq şirkətlər bu tələbə əməl etmişlər. İş saatlarından artıq davam edən məcburi işə qadağa qoyulmamışdır. Əksər şəxslər hökumətin əmək müqavilələri və ya əmək qanunvericiliyinin tələblərini yerinə yetirmədiyi qeyri-rəsmi iqtisadiyyatda yarım-ştat vəzifələrdə çalışmışlar. Qanunla xarici və yerli işçilərə bərabər hüquqlar nəzərdə tutulur. İnsan haqlarının müdafiəsi üzrə yerli qruplar, o cümlədən neft sektorunda çalışanların hüquqlarının müdafiəsi üzrə fəaliyyət göstərən Neftçilərin Hüquqlarının Müdafiəsi Təşkilatı adlanan QHT bildirmişdir ki, xüsusilə xarici neft şirkətləri olan işəgötürənlər hər zaman xarici və yerli işçilərə bərabər münasibət göstərməmişlər. Xarici neft şirkətlərinin yerli işçiləri çox vaxt daha aşağı əmək haqqı almış və əmək müqaviləsi və ya tibbi xidmət olmadan işləmişlər. Sağlamlıq və təhlükəsizlik standartları qanunla müəyyən olunsa da, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin əmək müfəttişliyi tərəfindən həyata keçirilən iş şəraitinin yoxlanılması fəaliyyəti zəif və səmərəsiz olmuşdur və işəgötürənlər bu standartlara geniş şəkildə məhəl
AZƏRBAYCAN
2013-cü il üzrə İnsan Hüquqları Haqqında Ölkə Hesabatları ABŞ Dövlət Departamenti • Demokratiya, İnsan Haqları və Əmək Bürosu 40
qoymamışlar. AHİK əmək və ticarət haqqında təlimatların tələblərinə əməl olunmasına, o cümlədən təhlükəsizlik və sağlamlıq şəraitinin təmin olunmasına nəzarət etmişdir. Tikinti, neft və qaz sektorlarında məqbul iş şəraitinin pozulması halları problem olaraq qalmışdır. AHİK, Rusiya və Gürcüstandan olan əmək miqrantlarının hüquqlarının müdafiəsi və iş şəraitinin təhlükəsizliyinin təmin olunması istiqamətində Rusiya və Gürcüstanın dövlət orqanları ilə yaxşı əməkdaşlıq etdiyini bildirmişdir. Təhlükəli sahələrdə və iqtisadiyyatın 10-30 faizini təşkil edən qeyri-rəsmi iqtisadiyyatda (qeydiyyatdan keçməmiş müəssisələrdə) çalışan digər işçilərin əmək hüquqlarının təmin olunmasına Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən nəzarət edildiyi bildirilmişdir.
Əmək şəraitinə etiraz məqsədilə bəzi aksiyalar keçirilmişdir. Məsələn, Qəbələdə yerləşən “Azəri Trans” şirkətinin işçiləri 25 mart tarixdə etiraz aksiyası keçirərək şirkətdən əmək haqlarını ödəməsini, daha yaxşı iş şəraitini təmin etməsini və əmək müqavilələri imzalamasını tələb etmişlər. Etiraz aksiyasında iştirak etdiklərinə görə əmək fəalları Tehran Musayev, Aydın Əliverdiyev və Siyavuş Yarəliyev 1 aprel tarixdə polis tərəfindən saxlanılmışdır. Musayev və Yarəliyev altı gün və Əliverdiyev dörd gün məhkəmə tərəfindən saxlanıldıqdan sonra azad edilmişlər. Neftçilərin Hüquqlarının Müdafiəsi Təşkilatının verdiyi məlumata əsasən il ərzində iş yerində 15 ölüm halı baş vermişdir və müavinətlərin verilməməsi barədə şikayətlər də daxil olmaqla xəsarət barədə 42 şikayət daxil olmuşdur. AHİK tərəfindən verilmiş məlumata əsasən 2012-ci il ərzində istehsalatda 52 xəsarət və 24 ölüm halı baş vermişdir və ölüm hallarından 10-u neft və enerji sektorlarında qeydə alınmışdır. Yerli QHT-in hesablamasına əsasən istehsalatda 82 ölüm halı baş vermişdir ki, bunlardan 36 hal tikinti sektorunun payına düşür. AHİK və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin əməkdaşları tərəfindən iş yerlərində, xüsusilə tikinti, enerji və neft sektorlarında yoxlamalar həyata keçirilmiş və əmək şəraitinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı işəgötürənlərə tövsiyələr verilmişdir. Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|