2021 O‘zbekiston respublikasi iqtisodiyot tarmoqlarida raqamli iqtisodiyotni qo‘llashining asosiy yo‘nalishlari

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 5 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
351 
w
www.oriens.uz
June 
2021
 
 
dunyoning turli nuqtalaridan turib, internet orqali 24/7/364 rejimida ishlatihsga 
asoslangan yangi interfaol ishlab chiqarish mexanizmi sifatida ham tushunish 
mumkin. Biz tadqiqotimizni huddi shu aniqlanuv asosida amalga oshiramiz. Bunda 
milliy, irqiy, bilim darajasi, professional mahorat kabilar bo‘yicha insonlar bir-
biridan farq qilinmaydilar. Ko‘pchilik insonlarni bunday usulda qandaydir ishlarni 
bajarishga lalb qilish faqatgina internet texnologiyalar asosidagina amalga oshirilishi 
mumkin, albatta. Sinergetik samaraga esa kraud-loyohalarga jalb qilingan 
insonlarning turli-tumanligi asosida erishiladi. Kraudsorsing platformasi deb esa 
mahsus ishlab chiqilgan, ijaraga olingan yoki foydalaniladigan texnologik servisga 
tushunilib, uning yordamida kata hajmdagi ma’lumotlarni hamda moliyaviy 
mablag‘larni yig‘ish, qayta ishlash, saqlash va uzatish mumkin bo‘lgan mahsus 
avtomatlashtirilgan tizimga aytiladi. Kraudsorsing mahsuloti sifatida esa loyiha, 
mahsulot yoki hizmat turi tushunilishi mumkin. Bunda bir misol sifatida Rossiyaning 
2010 yilda asos solingan Vitology Innovasion kompaniyasini keltirish mumkin. Bu 
kompaniya o‘z kraudsorsing platformasiga ega bo‘lib, bu kompaniya o‘z 
kraudsorsing texnologiyasi yordamida intellectual biznes masalalarini yechib berish 
bo‘yicha hizmatlar taklif etadi. Hozirgi paytda tijorat, ijtimoiy va innovatsiya 
kraudsorsinglari mavjud. Masalan, mahsulot yoki hizmatningsifatini oshirishga 
yo‘naltirilgan Innovasion g‘oyalarni qidirishga bag‘ishlangan amalni innovatsiyalar 
kraudsorsingi texnologiyasi deyish mumkin. Shu o‘rinda aytish kerakki, 
kraudfunding (crowdfunding) moliyaviy kraudsorsing texnologiyasi bo‘lib, uning 
yordamida turli xildagi Innovasion loyihalarni amalga oshirish uchun moliyaviy 
mablag‘lar yig‘ilishi mumkin. Bu holda kraudfundingning oxirgi mahsuloti bo‘lib, 
loyihani moliyalashtirish uchun yig‘ilgan mablag‘lar tushuniladi. AQSh dagi 
Kickstarter deb nomlangan yirik venchur fondi 2014 yilning mart oyida turli xil 
loyihalar uchun bir milliard dollar hajmidagi mablag‘ yig‘a oldi. Biz ham huddi 
shunday loyihalarning amalga oshirilish mexanizmini o‘rganib chiqqan holda, 
respublikamizda ham shunday katta loyihalarni amalga oshirishimiz kerak.
Keyingi davrlarda nashr qilingan bir qancha ilmiy-amaliy adabiyotlarni va 
internet resurslarini chuqur o‘rganish natijasida shuni taklif etishimiz mumkinki, 
O‘zbekiston Respublikasida amalga oshirilishi rejalashtirilayotgan Innovasion 
kraudsorsingning asosiy ko‘rsatgichlariga quyidagilarni kiritishimiz maqsadga va 
aqlga muvofiq bo‘ladi deb fikrlaymiz:
1. Ko‘ngillilik asosida berilgan ishlarni bajaruvchi huquqiy va jismoniy 
shaxslar – kraudsorserlardir;

---