211-shqiteb mirzaliyev nurlibek

211-SHQITEB MIRZALIYEV NURLIBEK

PO'LAT SORTAMENTI SORTAMENT PROFILLARI HAQIDA UMUMIY MALUMOT

Sortament (frans. assortir — saralash, tanlash), sortiment — max.sulotning markasi, oʻlchami va shakli boʻyicha tarkibi. "S." termini, asosan, metallurgiyada metall prokatlar (mas, relslar)ga nisbatan, "sortiment" esa yogʻoch materiallar i. ch.da yogoch buyumlarga nisbatan qoʻllaniladi.

Sortament (frans. assortir — saralash, tanlash), sortiment — max.sulotning markasi, oʻlchami va shakli boʻyicha tarkibi. "S." termini, asosan, metallurgiyada metall prokatlar (mas, relslar)ga nisbatan, "sortiment" esa yogʻoch materiallar i. ch.da yogoch buyumlarga nisbatan qoʻllaniladi.

Poʻlat — temirning uglerod (2%) va boshqa elementlar bilan qotishmasi. Odatdagi texnik poʻlatning tarkibi — 0,05—1,5% uglerod, 0,4% gacha kremniy, 0,1 — 1% marganets, 0,08% gacha oltingugurt, 0,1% gacha fosfor va 96,92—99,27% temirdan iborat. Sanoatda ishlab chiqariladigan poʻlatlar tarkibida doimiy qoʻshilmalar: kremniy Si, marganets Mp, oltingugurt S va fosfor R boʻladi.

Poʻlat — temirning uglerod (2%) va boshqa elementlar bilan qotishmasi. Odatdagi texnik poʻlatning tarkibi — 0,05—1,5% uglerod, 0,4% gacha kremniy, 0,1 — 1% marganets, 0,08% gacha oltingugurt, 0,1% gacha fosfor va 96,92—99,27% temirdan iborat. Sanoatda ishlab chiqariladigan poʻlatlar tarkibida doimiy qoʻshilmalar: kremniy Si, marganets Mp, oltingugurt S va fosfor R boʻladi.

Poʻlatning choʻyandan farqi shuki, choʻyan tarkibida uglerod 2% dan ortiq, doimiy qoʻshilmalar ham koʻproq boʻladi. Poʻlat toblanganda uning fizik-mexanik xossalari keskin oʻzgaradi, qattiqligi va mustahkamligi ortadi, bolgʻalanuvchan boʻlib qoladi (qarang Poʻlatni toblash). Kimyoviy tarkibidagi uglerod va legirlovchi elementlar miqdo-riga qarab, poʻlat uglerodli va legirlangan xillarga boʻlinadi. 

Poʻlatning choʻyandan farqi shuki, choʻyan tarkibida uglerod 2% dan ortiq, doimiy qoʻshilmalar ham koʻproq boʻladi. Poʻlat toblanganda uning fizik-mexanik xossalari keskin oʻzgaradi, qattiqligi va mustahkamligi ortadi, bolgʻalanuvchan boʻlib qoladi (qarang Poʻlatni toblash). Kimyoviy tarkibidagi uglerod va legirlovchi elementlar miqdo-riga qarab, poʻlat uglerodli va legirlangan xillarga boʻlinadi.