247 tcp\ip protokoli pog’onalari

POP3 va SMTP. Ma’lumotlar bilan almashishning elektron pochta usulidan 
foydalanish anchadan beri oddiy pochta xizmatiga alternativ bo‘lib xizmat qiladi. 
Elektron pochta ancha samarali va tezdir. Bu xizmatni amalga oshirish POP3 (Post 
Office Protocol Ver-sion3) va SMTP(Simple Mail Transfer Protocol) sharofati evaziga 
amalga oshiriladi.POP3 protokoli amaliy bosqichda ishlaydi va pochta serve-ridagi 
pochta qutisidan elektron ma’lumotlarni olish uchunishlatiladi. POP3 protokoli faqat 
elektron xabarlarni qabul qilishi mumkin, ularni jo‘natish uchun esa boshqa 
protokoldan foydalanishga to‘g‘ri keladi, ko‘pincha bu vazifa uchun SMTP 
qo‘llaniladi. 
Aniqrog‘i 
u 
protokolning 
takomillashtirilgan 
versiyasi 
– 
ESMTP(Extended SMTP)/POP3 kabi SMTP protokoli ham amaliy bosqichda ishlaydi, 
shuning uchun transport protokol xizmati zarurdir, bu vazifani esa TCP protokoli 
bajaradi25-port.
IMAP. IMAP (Interactive Mail Access Protocol) – yana bita pochta protokoli 
bo‘lib, u POP3 asosida yaratilgandir. Nati-jada POP3 protokolidagi hamma 
kamchiliklar hisobga olinib va yangi ko‘p sonli kerakli vazifalar qo‘shilgan.
SLIP. SLIP (Serial Line Internet Protocol) axborotlarni uzatish protokoli doimiy 
Internetga ulanishni telefon kanali va oddiy modemdan foydalanib tashkil qilish uchun 
yaratilgan. Narxining yuqoriligi tufayli bu turdagi ulanishdan kam abonentlar 
foydalanadilar. Bu protokol TCP/IP protokoli bilan birgalikda ishlatiladi va u ancha 
past pog‘onada turadi.
PPP. PPP (Point – to – Point Protocol) protokoli yuqorida bayon etilgan SLIP 
protokolining bajaradigan vazifasining biridir. Lekin u bu vazifalarni yaxshi bajaradi, 
chunki qo‘shimcha imkoniyatlari mavjuddir. Undan tashqari, SLIP farqli o‘laroq PPP 
nafaqat TCP/IP bilan bog‘lana oladi, balki IPX/SPX, NetBIOS,DHCP mahalliy 
tarmoqlarda ko‘p ishlatiladigan protokollar bilan ham birgalikda ishlay oladi. PPPning 
ko‘p tarqalishiga yana bir sabab u Windows NT oilasiga mansub operatsion tizim 
o‘rnatilgan Internet – serverlarda foydalanilgani tufaylidir.
X.25. X.25 protokoli 1976-yili yaratilgan va 1984-yili mukammallashtirilgan, u 
jismoniy, kanal va tarmoq bosqichlarida ISO/OSI modeli bilan bog‘lanishda ishlaydi. 
Bu protokolni mavjud telefon tarmog‘ida foydalanish uchun loyihalashtirilgan. X.25 

---

251 
protokolini loyihalashtirilayotgan davrda raqamli telefon tarmog‘i noyob edi, u analog 
kanallarda ishlatilar edi. Shu sabab u protokolda xatoliklarni topish va tuzatish tizimi 
mavjud, bu esa aloqani ishonchliligini sezilarli darajada oshiradi. Ayni vaqtda bu tizim 
axborot uzatishni sekinlashtiradi (64 Kbit/s). Lekin bu holat yuqori ishonchlilik talab 
etilgan joylarda ishlatishga xalaqit bermaydi, masalan, bank tizimida va boshqalarida.