26-variant Ko‘pyoqning turlari haqida malumot bering
Darsni yakunlash |
2 daqiqa |
Darsning borishi:
I. 0'tilganlarni takrorlash
0'qituvchi: Insoniyat jamiyatda hamma narsa hisob-kitobli bo'lishini xohlaydi. Shu sababli barcha ulanishi lozim bo’lgan narsalar, jismlarni hisoblash uchun o’lchov birliklari qabul qilingan. Shunga ko'ra, jismlar grammlab, kilogrammlab, tonnalab miqdoriy jihatdan o'lchanadi. Narsalar og'ir, yengil bo'ladi, narsaning og’irligi (massasi) tarozilarda tortiladi.
Tarozining hozirgi kunda turlari juda ko'r. Tarozi turlari tuzilishi, qurilishi, ish prinsiplari yuqori sinflarda o'rganiladi. Bugun biz xo’jalik tarozisi, (apteka) laboratoriya tarozilari bilan tanishamiz (xo'jalik tarozisi ko'rsatilib, pallasi, toshlari, muvozanat ko'rsatkichlari, ralla tumshuqlari) ko'rsatiladi.
Tarozining bir pallasiga qovoq qo'yamiz, tarozi pallasi pastga bosiladi, ikkinchi rallaga 1 kilogrammli tosh qo'yiladi. Qovoqli palla ko'tarilmaydi. Ikkinchi pallaga yana bir 1 kilogrammli tosh qo'yamiz, ralla pastga bosiladi. Nihoyat, ikki ralla ko'rsatkich tumshug'i tenglashadi. Og'irligi tenglashganda tarozining ikkinchi pallasi muvozanat hosil qiladi.
Shu holatda qovoqning og’irligi (massasi) 2 kg ekan. Shu tariqa og'irlik o'lchanadi. Endi kilogrammdan kichik og'irlikdagi jismlar ham bor. Ularni o'lchash uchun kichik o’lchov birliklaridan gramm bor. 1 gramm 1 kg ning 1000 dan bir qismiga teng, yani - 1000 ta 1 gramm 1 kg ni tashkil qiladi. Demak, 1 kg = 1000 grammga teng ekan. 1 g, 2 g, 5 g, 100 g, 200 g, 500 g li toshlar ham mavjud. Kasallik uchun iste'mol qilinadigan dorilar dorixonalarda, dori tayyorlash korxonalarida tayyorlanadi. Ular dorixona tarozilarida tortiladi (dorixona tarozisi ko'rsatilib, ishlatish uslublari tushuntiriladi). Misol uchun, bosh og'rig'i dorisining qotishmasini tortib ko'ramiz. Tarozi pallasiga 1 dona dori (tabletka) qo'yilib, ikkinchi pallaga 1g tosh qo'yiladi. Tarozi pallasi tenglashmaydi, yana 1g tosh qo'yiladi. Tarozi pallasi tenglashadi, demak, qotishma 2g ekan. Keyingi darsda tonna, sentner tushunchalarini berib boramiz.
1sentner = 100kg. 1t = 1000kg. Shundan so'ng amaliy mashqlarga o'tamiz.
Darsda kilogramm grammga, grammlar kilogrammga aylantiriladi va jismlar massalalarini qo'shish, ayirish, bo'lish, ko'paytirishga oid misol va masalalar har bir dars uchun 1 ta, 2 tadan berib boriadi.
Yüklə 1,18 Mb.
Dostları ilə paylaş:
