27- mavzu. Bank axborot tizimi

Bankning avtomatlashtirilgan axborot boshqaruv tizimining tuzilishi
Boshqaruvning eng oddiy tuzilishi to`g`ri chiziqlidir, bunda bank boshqaruviga bo`limlar bevosita bo`ysinadilar. Bu bankni samarali to`g`ridan-to`g`ri boshqarishi muqarrar, yaqqol va ko`zga ko`rinadigan tuzilishini beradi. Bunda asosiy boshqaruv yoki boshqarish vazifasini boshqaruv va bo`linmalar rahbarlari o`rtasida taqsimlashni ko`zda tutadi.
Boshqaruvni shtabli tashkil qilish murakkabroq bo`ladi, bunda boshqaruvda bajarilayotgan boshqaruv vazifalarining bir turligi tamoyili bo`yicha bo`limlarni birlashtiruvchi departamentlarga bo`ysinadilar. Masalan, marketing departamenti, valyuta operatsiyalari departamenti va boshqalar. SHtablar o`rtasida bosh­qaruv vazifalarini taqsimlanishi yuqori bosqichda sodir bo`ladi. Bunday tashkil qilishda bir tomondan boshqaruv muammolarini ko`p sonli mutaxassislar o`rtasida taqsimlashga, boshqa tomondan xodimlarni ixtisoslashuvini chuqurlashtirishga va shunday qilib boshqaruv sifatini oshirishga imkoniyat paydo bo`ladi.
To`g`ri chiziqli shtabli boshqaruv tuzilmasi yanada murakkabroq bo`ladi, bunda depozit, kredit, investi­tsiya va boshqa operatsiyalarning bajarilishini ta’minlovchi bo`limlar yuridik va jismoniy shaxslarning har hil guruhlariga xizmat ko`rsatuvchi oraliq bosqichdagi boshqaruvga bo`ysinadilar. Ularning o`zlari o`zlarining mahalliy maqsadlarini belgilashlari mumkin, ammo bankning global boshqarish maqsadlariga bo`ysinadilar. Keyingilarga quyidagilar kirishi mumkin: yo`l qo`yiladigan havf-xatarda eng katta foydani olish, shaxsiy likvidlarni oshirish va boshqalar. Shuning bilan bir vaqtda bunday tuzilishda bajarila­yotgan boshqaruv vazifalarini bir turliligining ta­moyili bo`yicha ajratilgan boshqaruv elementlari saqlanib qolishi mumkin. Tashkil qilishning bunday tizimi boshqaruvni murakkablashtiradi va qimmatlashtiradi, ammo uning sifat darajasini oshiradi.
TBning boshqaruvi bankning yuqori organi bo`ladi, u strategik boshqa-ruvni amalga oshiradi: iqtisodiy tahlilning ma’lumotlari va buxgalteriya hisobotining ma’lumotlari asosida bankning traektoriyali maqsadlari va siyosatini belgilaydi; ularni bundan keyingi detallashuvi va tegishli bo`limlar tomonidan bajarilishi uchun departamentlarga yetkazadi; bank tomoni­dan yuritilayotgan siyosatning umumiy nazariyasi nazoratini amalga oshiradi, iqtisodiy vaziyat o`zgarganda uni qayta ko`rib chiqadi, hamda bank portfelining holatini nazorat qiladi
Kredit qo`mitasi kreditlash yoki belgilangan limitlarni olib ketishining barcha hollarida, hamda ularni belgilash bo`yicha xulosalar beradi. U qarz foizlari stavkalarining miqdori va kreditlarning muddatlari va turlari bo`yicha tuzilishi bo`yicha tavsiyalarni ishlab chiqadi.
Taftish qo`mitasi o`z kuchi bilan, yoki tashqi auditorlarni jalb qilish bilan muntazam ichki auditorlik tekshirishlarini ta’minlaydi.
Ijroiya qo`mitasi iqtisodiy tahlilni (bank maqsadlarining bajarilishi, foydalilik, likvidlilik va boshqalarni) o`tkazishini, bank faoliyatini baholashini ta’minlaydi, ularning natijasida asosiy iqtisodiy ko`rsatkich-lar tahlil qilinadi va maqsadlar traektoriyasining bajarilishi kuzatiladi. Bankning rivojlanish va marketing departamenti qoidaga ko`ra ikkita bo`limni o`z ichiga oladi. Rivojlanish bo`limi tashqi vaziyatning tahlilini amalga oshiradi va uni bankning ichki vaziyatini baholash bilan moslashtirib, bank siyosati va bozordagi xizmatlarini ilgari surishning yo`nalishlarini tayyorlaydi. Bu yechimlar bank boshqaruvi tomonidan tasdiqlangan asosiy maqsadlar bilan moslashtirilishi kerak.
ADP bozorining tahlili shuni ko`rsatadiki, mujas­samlashgan BnAATning tizimchalari va vazifalarini amaliy ajratilishi ularni bir vaqtda uchta alomat bo`yicha: boshqaruv tuzilishi, mablag`larni o`zgartirish va boshqaruv vazifalari bo`yicha hisobga oladi.