27-ma`ruza. O`zgarmas tok motorlarining turlari, ishga tushirish aylanish tezligi va uni rostlash. Reja



Yüklə 487,04 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/6
tarix25.03.2023
ölçüsü487,04 Kb.
#89923
1   2   3   4   5   6
27-ma`ruza. O`zgarmas tok motorlarining turlari, ishga tushirish

Mustaqil qo‘zg‘aluvchan o‘zgarmas tok motorining tezligini magnit 
oqimini o‘zgartirib rostlash 
Magnit oqimini o‘zgartirib elektr yuritma tezligini rostlash o‘zining 
soddaligi va kam energiya sarf bo‘lishi sababli keng qo‘llaniladi. Chunki motor 
qo‘zatish cho‘lamidagi kuchlanishni o‘zgartirishga sarf bo‘ladigan energiya, 
yakor zanjirida sarf bo‘ladigan energiyadan bir necha barobar kamdir. 
Motorlarning nominal ish rejimi magnit tizimining to‘yinish nuqtasiga 
yaqin qiymatda ishlashiga to‘g‘ri keladi, chunki magnit oqimini nominal 
qiymatidan pastga qarab o‘zgartirish qo‘zatish cho‘lamidagi tokni kamaytirish 
hisobiga amalga oshiriladi (27.8 – rasmdagi tavsifning A nuqtasi). Qo‘zg`atish 
cho‘lg`amidagi tokning oshishi birinchidan qo‘zatish cho‘lamining 
qo‘shimcha qizishiga olib kelsa, ikkinchidan magnit oqimining sezilarli oshishiga 
olib kelmaydi, chunki magnit tizimi to‘yingan holda bo‘ladi. 
Qo‘zg`atish cho‘lg`amidagi tokni o‘zgartirish uchun qo‘zatish 
cho‘lamiga qo‘shimcha o‘zgaruvchan qarshilik R
+
ulanadi (27.9b – rasm) yoki 
qo‘zatish cho‘lamining boshqariluvchi manbai sifatida boshqariluvchi 
to‘irlagich BT (27.9a – rasm) qo‘llaniladi. 


 
27.8 - rasm. O‘TM ning magnitlanish tavsifi 
27.9 – rasm. MQ O‘TM ning qo‘zg‘atish cho‘lg‘amiga boshqa- 
riluvchi to‘g‘irlagich (a) va o‘zgaruvchan qarshilik 
ulab (b) qo‘zg‘atish tokini rostlash sxemalari 
Qo‘zg`atish cho‘lg`amidagi kuchlanish boshqaruv signali U
b
yordamida 
boshqariladi. Bu sxema odatda katta quvvatli motorlarning qo‘zatish cho‘lami 
toklarini keng oraliqda o‘zgartirishda, shuningdek agar BT sxemasi reversiv qilib 
bajarilgan bo‘lsa, u holda qo‘zg`atish toki yo‘nalishini o‘zgartirib motorni revers 
qilishda ham ishlatiladi.
Magnit oqimining kamayishi ideal salt yurish tezligi 

0
ning oshishiga olib 
keladi. Qisqa tutashuv toki I
KT
=U/R
Ya
magnit oqimi o‘zgarishiga boliq emas. 
Magnit oqimlarining f
H
> f
1
> f
2
qiymatlari uchun motorning elektrome-xanik 
tavsiflari quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi. 
Qisqa tutashuv momenti M
K.T
=kFI
KT
ekanli-gini isobga oladigan 
bo‘lsak I
KT
=const bo‘lgan holda M
KT1
KT2
KTN
bo‘ladi (3.10b – rasm). 
Bu usul bilan motor tezligini rostlashning asosiy elektrik va ekspluatasion 
ko‘rsatkichlari quyidagilardan iborat: 
a) tezlikni rostlash oralig‘i D=(3

4):1; 
b) tezlikni rostlash nominaldan yuqoriga qarab yo‘nalgan; 
v) tezlikning silliq rostlanishi qo‘zg‘atish toki rostlanishining silliq 
o‘zgarishiga bog‘liq; 
g) tezlikning barqarorligi ancha yuqori; 
d) tezlikni bu rostlash usuli iqtisodiy nuqtai nazardan juda tejamli.
Motor validagi ruxsat etilgan yuklanish I=I
N
bo‘lganida 


M
PUX
=kF
SUN
I
H
(3.26)
bilan aniqlanib, bu yerda, F
sun
– sun’iy tavsifdagi magnit oqimi. 
Tezlikni rostlashda F
sun
N
bo‘lgani uchun M
RUX
N
bo‘ladi. Ya’ni motor 
issiqlik shartlari bo‘yicha sun’iy yuklanishda ishlashi zarur. 
27.10 – rasm. MQ O‘TM ning magnit oqimini o‘zgartirib 
tezligi rostlanganidagi elektromexanik (a) va mexanik tavsiflari(b) 
Motorning ruxsat etilgan yuklanishi qiymatini topish uchun quyidagi 
formulalardan foydalanamiz:
E
T
=kF
N

H
=U
N
– I
N
R
Ya

E
SUN 
=kF
SUN

SUN
=U
N
– I
N
R
Ya

Yakor zanjiri tenglamasi U
N
– I
N
R
Ya
=const ekanligini hisobga olsak, u 
holda E
T
=E
SUN
bo‘lib, ikki tenglamani tenglashtiramiz va 
F
SUN
=F
N
СУН
H


(27.16) 
formulani hosil qilamiz va bu yerda, 

SUN
–yakor toki I=I
H
bo‘lgandagi 
sun’iy tavsifdagi tezlik.
M
RUX

SUN
=M
n

n
=P
n
=sonst. 
(27.17) 
Motor sun’iy tavsiflarda o‘zining nominal quvvat darajasida yuklanishi 
mumkin ekan. Magnit oqimining kamayishi bilan bir paytda tezlik oshadi va 
ularning o‘zaro ko‘paytmasi bo‘lgan mexanik quvvat o‘zgarmasdan qoladi ùamda 
uning qiymati nominalga tengligicha qoladi. Shunday qilib, bu usul bilan motor 
tezligini rostlash mexanik quvvat o‘zgarmaydigan yuritmalarda qo‘llanilganida, 
sun’iy tavsiflarda motordan quvvati bo‘yicha to‘liq foydalanish imkonini beradi. 
Nazorat savollari: 
1. O’zgarmas tok mashinalarini qo’llanish sohasini ayting. 
2. O’zgarmas tok mashinalarini tuzilishini tushuntiring. 
3. O’zgarmas tok mashinalarini ishlash printsipi qanday? 
4. O’zgarmas tok mashinalarini qanday turlari mavjud? 

Yüklə 487,04 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin