46
tannarxi va shu mahsulotni sotishdan ko’radigan daromad ko’rsatkichlari
ham o’zgaradi. Mahsulot zaxiralari haqiqiy sotib olingan tannarx bo’yicha (
o’rtacha), hisobot davriga to’g’ri kelgan bozor bahosida baholanadi.
YAngi schyotlar rejasida mo’jallangan hisob usuliga ko’ra balansda
mahsulot zaxiralari bir nechta usulda baholanishi mumkin. Bunday
usullarning mo’ljallanishi baholashning o’zgarishi natijasida korxonalardagi
mahsulot zaxiralarini qiymat jihatidan kamayishiga xam taosiri inobatga
olingan .
Bunday baholash usullariga quyidagilar kiradi:
Haqiqiy tayyorlov tannarxi bo’yicha baholash.
Bu usulda baho
mahsulot yetkazib beruvchining mahsulot jo’natayotganda tuzilgan xujjatida
ko’rsatilgan baho va transport tayyorlov xarajatilari bilan
birgalikdagi majmuasidan tashkil topadi.
Sotib olish bahosi bo’yicha baholash.
Bu usulda baho kelishilgan
tartibda yoki preyskurant bo’yicha va bu mahsulot uchun ustama yoki
chegirmadan tashkil topadi.
FIFO va LIFO usullari bo’yicha baholash
. Bu usullar xalqaro
buxgalreriya hisobida qo’llaniladi.
FIFO
— bu mahsulotni boshlang’ich tannarxi bo’yicha baholash.
Bu usulda baholashda birinchi partiya kirim — birinchi partiya chiqim usuli
qo’llaniladi. Bu usulda dastlab birinchi partiya bahosidagi mahsulot chiqib
ketadi, keyin ikkinchi, uchinchi va oxirgi partiyagacha davom etadi.
LIFO
— Bu usul mahsulotlar tiklanish bahosidir, ya’ni oxirgi partiya
kirim — birinchi partiya chiqim.
Ombordan berilgan mahsulotlar oxirgi olingan mahsulot qiymati bilan
baholanadi, keyin undan oldingisi qiymati bo’yicha va xokazo.
Dostları ilə paylaş: