3 1-bob. Iqtisodiyot va uning bosh masalasi

2-BOB.RESPUBLIKA IJTIMOIY-IQTISODIY RIVOLANISHINI QISQA VA UZOQ MUDDATGA PROGNOZLASHTIRISH
1.3.Iqtisodiyotda tarkibiy õzgartirishlarni chuqurlashtirishning ustuvor
yõnalishlari
O‘zbekiston eksport salohiyatini rivojlantirishga va iqtisodiyotini jaxon iqtisodiyot tizimiga keng integratsiyasini ta'minlashga qaratilgan, hududlarning keng qamrovli rivojlanishini va tarkibiy siyosat maqsadlariga erishishni ta'minlovchi vazirliklar, idoralar, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklarning takliflari asosida qisqa va o‘rta muddatli Investitsiya dasturlar ishlab chiqish, buyurtmachilar (tashabbuskorlar)ning investitsiya loyihalari va moliyalashtirish manbalari kesimida Investitsiya dasturi loyihasini tayyorlash;investitsiyalarni prognozlash, qisqa va o‘rta muddatli investitsiya dasturlarini shakllantirish sohalarida respublika vazirliklari, idoralari, konsernlari, uyushmalari, korporatsiyalari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari faoliyatini monitoring qilish;
iqtisodiyotni rivojlantirishning ko’p-variantli makroiqtisodiy senariylari, iqtisodiyotni tarkibiy o’zgartirishni o’rta muddatga prognozlashtirish, mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining qisqa va o’rta muddatli prognozlarini va dasturlarini, tarmoqlarni texnologik qayta jixozlash va modernizatsiya qilish, ilg’or resurtejamkor texnologiyalarni joriy qilish dasturlarini ishlab chiqishda qatnashish;
Respublikani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning qisqa muddatli va istiqbolli prognozlarini, investitsiya va tarkibiy siyosatning respublika maqsadli dasturlarini shakllantirish va ishlab chiqish bo’yicha monitoring va ishlarni muvofiqlashtirish qilish;
davlat investitsiya dasturlarining bajarilish monitoringini, tasdiqlangan dasturga muvofiq tegishli qurilishning va olib borilayotgan loyiha-izlanish ishlarining manzilli ro’yxatlarini kelishishni amalga oshiradi;
O‘zbekiston Respublikasi Investitsiya dasturiga kiritilgan iqtisodiyotning bazaviy (asosiy) tarmoqlaridagi strategik ahamiyatga ega bo‘lgan loyihalar, shuningdek xorijiy sarmoyalar ishtirokida amalga oshirilayotgan investitsiya loyihalari bo‘yicha monitoring olib borish;
O‘zbekiston Respublikasi Taraqqiyot va tiklanish jamg‘armasi faoliyatini loyihalrni o’z vaqtida ekspertiza qilish va moliyalshtirish qismi bo’yicha monitoring qilish;
uzoq muddatli prognozlar, rivojlantirish ustuvorliklari, tarkibiy o‘zgartirishlar, shuningdek ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish yo‘nalishlari asosida xalqaro moliya tuzilmalari, xorijiy moliya va sug‘urta tashkilotlari hamda donor mamlakatlar bilan birgalikda amalga oshirish taklif qilinayotgan ustuvor investitsiya loyihalarini puxta ishlab chiqadi va ularning portfelini shakllantiradi;
Respublika uchun ustuvor investitsiya loyihalarini amalga oshirishda xalqaro moliya tuzilmalari hamda donor mamlakatlarini jalb qilish uchun, ular bilan istiqbolli va amalga oshirilayotgan dasturlarga loyihalarni kiritish uchun takliflar tayerlaydi;
investitsiya loyihalarini tayyorlash, amalga oshirish va ularning samaradorligini baholash bo‘yicha tadbirlarni ishlab chiqadi va amalga oshiradi, respublikadagi iqtisodiy va ijtimoiy qayta o‘zgartirishlar strategiyasidan kelib chiqib investitsiya jarayoni samaradorligini oshirish va ustuvor investitsiya loyihalari portfelini yangilash yuzasidan Vazirlar Mahkamasiga aniq takliflar kiritadi;
boshqarma xodimlarining tegishli masalalari (kuratorlik) bo‘yicha ma'lumotlar bazasini shakllantirish, yuritish va yangilash.
Bosh boshqarma quyidagilar funksiyalarni amalga oshiradi:
vazirliklar, idoralar va O'zbekiston Respublikasi hokimliklarining takliflari asosida, eksport salohiyatini rivojlantirishga va Respublika iqtisodiyotining jahon iqtisodiy tizimiga integratsiyasini ta’minlashga yo’naltirilgan, hududlarning keng qamrovli rivojlanishiga va tarkibiy siyosatning maqsadlariga erishish uchun qisqa va o'rta muddatli investitsiya dasturlarini ishlab-chiqadi va xorijiy kreditlar, to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar, shu jumladan investitsiya loyihalari va moliyalashtirish manbalari (tashabbuskorlari) kontekstida va Vazirlar Mahkamasiga kiritadi;
investitsiyalarni prognozlashtirish, qisqa va o'rta muddatga investitsiya dasturlarini shakllantirish sohasida Respublika vazirliklari, idoralar, korporatsiyalar, uyushmalar, Qoraqalpog'iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahrining faoliyatini belgilangan tartibda muvofiqlashtiradi;
iqtisodiyotni rivojlantirishning ko’p variantli stsenariyalarini, qisqa va o'rta muddatga mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish prognozi va dasturlarini, rivojlanish dasturlarini ishlab-chiqishda, shuningdek tarmoqlarni modernizatsiya qilish va texnologik qayta jihozlash, resurs tejaydigan ilg'or texnologiyalarni joriy etishda qatnashadi;

Respublika ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini qisqa va uzoq muddatga prognozlashtirishni, investitsiya va tarkibiy siyosat bo'yicha respublika maqsadli dasturlarini tashkiliy-uslubiy boshqaruvini amalga oshishini va ishlarni muvofiqlashtirilishini ta'minlaydi;

vazirlikning boshqa boshqarma va bo'limlari bilan birgalikda, iqtisodiyotni rivojlantirish strategiyasi, ustuvorligi va tamoyillari asosida islohotlarni amalga oshirish mexanizmlarini belgilaydi;
nazorat qilinadigan tarmoqlar hujalik sub'ektlari masalalariga oid qarorlar (xulosalar) loyihalarini, belgilangan tartibda, zarur bo'lsa vazirlikning boshqa bolinmalari, boshqa idoralar va ilmiy-tadqiqot institutlari mutaxassislarini jalb qilgan holatda korib-chiqadi va tayyorlaydi;
davlat tarkibiy siyosatining maqsad va vazifalaridan kelib chiqqan holda, davlat investitsiya dasturlarini amalga oshirilish jarayonini ishlab chiqadi va muvofiqlashtiradi, olib borilayotgan loyiha-izlanuv ishlari bilan qurilishning manzilli ro'yxatini uyg'unlashtiruvini amalga oshiradi;
byudjet-soliq, pul-kredit, valyuta va monopoliyaga qarshi siyosat kabi umumiy yo’nalishlar bo’yicha takliflar tayyorlashda, shu bilan birga mahsulot, tovar va xizmatlar narxi va tariflarini boshqarish mexanizmini takomillashtirishda qatnashadi;
xalqaro iqtisodiy tashkilotlar faoliyatida O'zbekiston ishtiroki bilan bog'liq masalalar yuzasidan respublika pozitsiyalarini shakllantiradi va amalga oshiradi, xalqaro va xorijiy moliya institutlari bilan hamkorlik strategiyalarini ishlab chiqishda manfaatdor idoralar bilan birgalikda takliflar tayyorlaydi;
xalqaro tajriba va xalqaro standartlarni o'rganish asosida investitsiya loyihalarini monitoring qilish uchun samarali usullarini ishlab chiqish;
markazlashtirilgan kapital qo’yilmalar, to’gridan-to’gri investitsiyalar va chet-el kreditlari, hamda O‘zbekiston Respublikasi taraqqiyot va tiklanish jamg‘armasi tomonidan moliyalashtirilayotgan loyihalarni va investitsiya dasturining bajarilishini makroiqtisodiy darajada monitoringini olib boradi;
ilg'or resurs tejovchi texnologiyalar asosida modernizatsiya qilish va texnik qayta jihozlash bo'yicha davlat investitsiya loyihalari, rivojlanish dasturlari va idoralararo sanoat majmualarini tizimli monitoring amalga oshirishda qatnashadi;
mintaqaviy investitsiya siyosati, O'zbekiston Respublikasi ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish hududiy mezonlarni ishlab chiqishda qatnashadi;

investitsiya dasturining va loyihalarining amalga oshirilishini tizimli tahlil olib boorish va joriy holati haqida vazirlik rahbariyatiga ma'lumotlarni tayyorlash va taqdim etish;

tarkibiy va investitsia siyosati prognoz kursatkichlar tizimini takomillashtiradi;
loyihalarni tayyorlash va taqdim etishning belgilangan grafigiga asoslangan xolda, respublika va maqsadli dasturlar, prognozlar va loyiha konseptsiyalari uchun materiallarni tayyorlash va taqdim etish tartibini va vaqtni belgilab beradi;
Respublika iqtisodiyotini tarkibiy ozgartirish va investitsiya loyihalarining amalga oshirilishini joriy holati haqida ma’ruza va boshqa analitik materiallarni vazirlik rahbariyatiga tayyorlab beradi;
xatarlar kontsentratsiyasini va jalb qilinadigan mablag'lardan foydalanish samaradorligini aniqlash maqsadida investitsiya loyihalarining bajarilish tahlilini amalga oshiradi;
nazorat qilinadigan sohalarning iqtisodiy islohotlarini taraqqiyot sarhisobinio’rganadi va natijalarini umumlashtiradi, ularning holati to'g'risidagi yillik va chorak analitik tahlilni tayyorlaydi, rivojlanish tafovutlarni ochib beradi;
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti va hukumat qarorlari, farmonlarini talablari va shartlarini o'z vaqtida va to'liq muvofiqligini, kapital qurilishda iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirishni, bu sohalarda yagona davlat siyosatini izchil amalga oshirilishini ta'minlashda o’z vakolatlari doirasida monitoring olib boradi;
tegishli tarmoq va korxonalarni investitsion faoliyatini rag'batlantirish masalalarini o’rganadi, investitsiya loyihalari bo'yicha ekspert xulosasini tayyorlashda ishtirok etadi;
qurilishda iqtisodiy islohotlarning metodologik va huquqiy ta'minoti monitoringini tashkillashtirishda va qurilish sohasida boshqaruvning zamonaviy usullariga ega bolgan kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlashda qatnashadi;
zamonaviy, transport va ishlab chiqarish infratuzilmasini, hududlar va barcha jabhalarini muvozanatli rivojlantirishni ta'minlaydigan qurilish rivojlantirishga ko'maklashadi. Potentsial xorijiy investorlarni axborotlar, respublikaning tegishli tarmoqlarining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi, investitsiya muhiti va ustuvor investitsiya takliflari bilan ta’minlashda ishtirok etadi;

xalqaro iqtisodiy tashkilotlar faoliyatida O'zbekiston ishtiroki bilan bog'liq masalalar yuzasidan respublika pozitsiyalarini shakllantiradi va amalga oshiradi, xalqaro va xorijiy moliya institutlari bilan hamkorlik strategiyalarini ishlab chiqishda qatnashadi.