3-BILET 1.Bolalar jismoniy tarbiyasi fanining tadqiqot metodlari Reja: 1.Bolalar jismoniy tarbiyasi fanining tadqiqot metodlari. 2.Kuzatuv, maktabgacha ta’lim muassasasi ish hujjatlarini o‘rganish,anketa, anketa turlari. 3.Pedagogik ekspcriment,pedagogik eksperimentni o‘tkazish bosqichlari. 4.Kuzatuv, maktabgacha ta’lim muassasasi ish hujjatlarini o‘rganish,anketa. 5.Anketa turlari.pedagogik ekspcriment,pedagogik eksperimentni o‘tkazish bosqichlari. Barcha ilmiy fanlar kabi jismoniy tarbiya nazariyasi ilmiy izlanish uslublaridan foydalanadi.
Hozirgi kunda ilmiy tekshirish uslublarining turlicha xillari bo’lib, qo’shma fanlarning tadqiqot uslublaridan, ayniqsa, fiziologiya, antropologiya, bioximiya, psixologiya va ijtimoiy-tarixiy izlanish uslublariga ko’proq ehtiyoj sezilayotganligi ahamiyatga molik.
Jismoniy tarbiya nazariyasining asosiy ilmiy tadqiqot uslubiyatlari - nazariy tahlil va umumlashtirish, pedagogik kuzatish, eksperiment (tajriba) va matematik hisoblashdan iboratdir.
Ilmiy tadqiqotda nazariy tahlil va umumlashtirish usuliyati
Ma’lumki, nazariy tahlil va umumlashtirish adabiyot materiallarini to’la tahlil qilish va umumlashtirishdan boshlanadi. Adabiyot materiallarini to’liq o’rganib chiqish juda qiyin. U har 4-5 yilda yana shunchadanga ko’payadi. Bundan tashqari ilmiy jurnallardagi tadqiqotlar haqidagi maqolalar bir necha marotaba ko’paymoqda. Bunda yordamchi ilmiy predmet - bibliografiya fani tadqiqotchining ishini engillashtiradi. U nashr qilingan adabiyotlarni tartibga soladi va ro’yxatini tuzib chiqadi. Retrospektiv uslub orqali sistemaga solish ma’lum davr ichidagi mavjud adabiyotlarning ilmiy yo’nalishi bo’yicha yangiliklarga qisqa izoh beradi.Bundan tashqari, tadqiqotchi bibliografik tavsifnomadan ham foydalaniladi. Tavsifnoma yangi chiqqan adabiyot uchun yozma ravishda yoki referat sifatida (ilmiy ish natijasini qisqartirgan holda) tayyorlaydi, unga izoh beradi.
Bibliografik izlanish esa tadqiqotchining adabiyotlar ustidagi birlamchi ishi bo’lib, tadqiqotchi izlanishi orqali topilgan qarama-qarshiliklar ustida nazariy baxs yuritadi, ularni bir-biri bilan taqqoslaydi.
Nazariy tahlil va umumlashtirishning yana bir usuliyati hujjat materiallari ustida ishlashdir. Jismoniy tarbiyaning ko’p tomoni amaliy mashgulotlar uchun tuzilgan rejalar, kundaliklar, konspektlar, hisobotlar va shunga o’xshashlarda ifodalanadi. Ular albatta amaliyotni nazarda tutgan holda tuzilgan bo’ladi. Ularni ilmiy jihatdan chuqur o’rganish kutilmagan natijalarni berishi mumkin. Masalan, jahonning kuchli sportchilarini tayyorlash va ularning shugullanish rejalarini solishtirish, malakali sportchilarning kundalik-lari, xaftalik, oylik, yillik jismoniy yuklarning hajmi, miqdori, bajarish intensivligi va boshqalar tadqiqotchiga manba bo’lishi mumkin.
Ilmiy tadqiqot uchun musobaqa materiallari, ko’p yillik trenirovkalarning natijalarini o’rganish ham tadqiqot ob’ekti bo’lib xizmat qiladi.
Ilmiy maqsadda tuzilgan turli xil anketalar ham hujjat materiallari bo’lib xizmat qilishi mumkin. Tuzilgan savollarga ha va yo’q deb javob berish ham ko’p xulosalarga olib keladi.
2. Hozirda pedagogika fanining rivojlanish istiqbollarini belgilashda metodologiyaning ahamiyatisezilarli darajada oshdi. Buning sababi nimada? Birinchidan, zamonaviy fanda bilimlarni integratsiyalash tendentsiyalari, ob'ektiv haqiqatning turli hodisalarini har tomonlama tahlil qilish sezilarli. Hozirgi kunda, masalan, ijtimoiy fanlarda kibernetika, matematika, ehtimollik nazariyasi va ma'lum bir ijtimoiy tadqiqotda metodik funktsiyalarni bajarishga ilgari da'vo qilmagan boshqa fanlarning ma'lumotlari keng qo'llaniladi. Ilm-fanning o'zi va ilmiy sohalar o'rtasidagi aloqalar sezilarli darajada mustahkamlandi. Shunday qilib, pedagogik nazariya va shaxsning umumiy psixologik tushunchasi o'rtasidagi chegaralar tobora o'zboshimchalik bilan kuchaymoqda; ijtimoiy muammolarni iqtisodiy tahlil qilish va shaxsni psixologik-pedagogik o'rganish o'rtasida; pedagogika va genetika, pedagogika va fiziologiya o'rtasida va boshqalar. Bundan tashqari, hozirgi paytda barcha fanlarning birlashishi aniq ifoda etilgan ob'ektga ega - inson. Va bu erda psixologiya va pedagogika uni o'rganishda turli fanlarning kuchlarini birlashtirishda tobora muhim rol o'ynaydi.
Psixologiya va pedagogika turli xil bilim sohalari yutuqlarini tobora ko'proq o'zlashtirayotganligini, sifat jihatidan va miqdoriy jihatdan kuchayib borayotganligini, o'z mavzusini doimiy ravishda boyitib va \u200b\u200bkengaytirayotganligini hisobga olsak, ushbu o'sish amalga oshirilishi, tuzatilishi, boshqarilishi kerak, bu bevosita uslubiy uslubga bog'liq. ushbu hodisani tushunish. Shunday qilib, metodologiya psixologik, pedagogik tadqiqotlarda hal qiluvchi rol o'ynaydi, ularga ilmiy yaxlitlik, izchillik beradi, samaradorlikni va kasbiy yo'nalishni oshiradi.
Ikkinchidan, psixologiya va pedagogika fanlari yanada murakkablashdi, ular tadqiqot usullarida yanada rang-baranglashdi, o'rganish mavzusida yangi qirralar paydo bo'ldi. Bunday vaziyatda, bir tomondan, tadqiqot mavzusini - haqiqiy psixologik va pedagogik muammolarni yo'qotmaslik, boshqa tomondan - empirik faktlar dengiziga cho'kmaslik, psixologiya va pedagogikaning asosiy muammolarini hal qilish uchun aniq izlanishlarni yo'naltirish muhimdir.
Uchinchidan, hozirgi paytda falsafiy va metodologik muammolar bilan bevosita psixologik-pedagogik tadqiqot metodologiyasi o'rtasidagi tafovut aniq bo'ldi: bir tomondan psixologiya va pedagogika falsafasi muammolari, boshqa tomondan psixologik va pedagogik tadqiqotning maxsus metodologik masalalari mavjud. Muxtasar qilib aytganda, psixologlar va o'qituvchilar aniq bir tadqiqot doirasidan tashqariga chiqadigan, ya'ni zamonaviy falsafa tomonidan hal qilinmagan muammolarga tobora ko'proq duch kelmoqdalar. Va bu muammolarni hal qilish zarurati juda katta. Shu sababli, psixologik va pedagogik tadqiqotlarning bevosita metodologiyasini yanada takomillashtirish uchun yaratilgan bo'shliqni metodologik tushunchalar, qoidalar bilan to'ldirish talab etiladi.
To'rtinchidan, hozirgi vaqtda psixologiya va pedagogika matematik metodlarni ijtimoiy fanlarda qo'llash uchun o'ziga xos sinov maydoniga aylandi, matematikaning barcha bo'limlarini rivojlantirish uchun kuchli turtki bo'ldi. Ushbu fanlarning metodologik tizimini rivojlantirish va takomillashtirishning ob'ektiv jarayonida, miqdoriy tadqiqot usullarini mutloq aniqlash elementlari sifatli tahlilga zarar etkazishi mumkin. Bu, ayniqsa, chet el psixologiyasi va pedagogikasida seziladi, bu erda matematik statistika deyarli barcha kasalliklar uchun davo hisoblanadi. Bu fakt birinchi navbatda ijtimoiy omillar bilan izohlanadi; Psixologik va pedagogik tadqiqotlardagi sifatli tahlil ko'pincha ma'lum kuch tuzilmalari uchun nomaqbul bo'lgan xulosalarga olib keladi, ayni paytda aniq amaliy natijalarga erishishga imkon beradigan miqdoriy tahlil ushbu fanlar sohasida va undan tashqarida g'oyaviy manipulyatsiya qilish uchun katta imkoniyat yaratadi.
Ammo epistemologik sabablarga ko'ra, matematik usullardan foydalangan holda, siz bilganingizdek, haqiqatga yaqinlashish mumkin emas, undan uzoqlashing. Buning oldini olish uchun miqdoriy tahlilni sifatli - uslubiy tahlil bilan to'ldirish kerak. Bunday holda, metodika Ariadne ipining rolini o'ynaydi, tartibsizlikni yo'q qiladi, son-sanoqsiz o'zaro bog'liqliklardagi chalkashliklarni oldini oladi, sifatli tahlil qilish uchun eng muhim statistik bog'liqlikni tanlashga va ularning tahlilidan to'g'ri xulosalar chiqarishga imkon beradi. Agar zamonaviy psixologik va pedagogik tadqiqotlar aniq miqdoriy tahlilsiz amalga oshirilmasa, ular ko'proq darajada uslubiy asosga muhtoj.