3-mashg’ulot. Favqulodda vaziyatlar davlat tizimining vazifalari, aholining fuqaro muhofazasi sohasidagi huquq va majburiyatlari

Birinchi standart
(O’z Dst 981:2000) “FV da xavfsizlik. Asosiy 
tushunchalarning atamalari va ta’riflari” deb ataladi. FV da xavfsizlik, oldini olish 
va oqibatlarini tugatish, FVDT tarkibi va ta’riflari berilgan. 
Ikkinchi standart
(O’z Dst. 928:2000) “FV da xavfsizlik. Tabiiy FV” deb 
nomlangan. FV da aholi va hududlar xavfsizligini ta’minlashda me’yoriy asosni 
takomillashtirish maqsadida ishlab chiqilgan. Xavfli geologik, gidrogeologik, 
metereologik hodisa va jarayonlar, epidemiologik, epizootik, epifitotik 
vaziyatlarning atama va tushunchalari berilgan. 
O’zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish 
va harakat qilish davlat tizimi
(FVDT) - boshqaruv organlari, respublika va 
mahalliy hokimiyat organlarini, aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan 
muhofaza qilish masalalarini hal etish vakolatiga ega korxonalar va 
muassasalarning 
kuch 
va 
vositalarini 
birlashtiradi 
hamda 
favqulodda 
vaziyatlarning oldini olish va bartaraf etish sohasidagi tadbirlarni amalga oshirish, 
ular yuzaga kelganda aholi xavfsizligini, atrof - tabiiy muhitni muhofaza qilish 
hamda tinchlik va harbiy davrda davlat iqtisodiyotiga zararni kamaytirishni 
ta’minlashga mo’ljallangan. 
FVDT hududiy quyi tizim (14) va funksional quyi tizim (22) dan iborat. 
FVDT 3 ta darajaga ega:
1.
Respublika 
2.
Mahalliy 
3.
Obyekt miqyosida. 

---

FVDTning har bir darajasi quyidagilarga ega bo’ladi: 
1.Rahbar organlar. 
2.Kundalik boshqaruv organlari. 
3.Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish kuch va vositalari. 
4.Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish uchun moliyaviy va 
moddiy resurslar zaxiralari. 
5.Xabar berish, aloqa, boshqaruv va axborot bilan ta’minlashning 
avtomatlashtirilgan tizimlari (BAT). 
FVDTning asosiy vazifalari, tashkiliy tuzilishi va ishlash tartibi quyidagi, 
xujjatlar bilan belgilab berilgan: 
1. FVDT to’g’risidagi Nizom (O’zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining 2011- yildagi 242 -sonli qaroriga ilova). 
2. Quyi tizimlar to’g’risidagi Nizomlar (har bir quyi tizimning Nizomi 
tabiiy-iqlimiy, geofizik, iqtisodiy, funksional va boshqa sharoitlarni hisobga olgan 
holda ishlab chiqilgan). Ushbu Nizomlar Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar 
Kengashi Raisi, viloyatlar va Toshkent shahri hokimlari, vazirlar, davlat 
qo’mitalari raislari tomonidan O’zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar 
vazirligi bilan kelishilgan holda tasdiqlangan. 
FVDT umumiy holda quyidagi vazifalarni amalga oshirishni ko’zda tutadi:

favqulodda vaziyatlarning oldini olishga, odamlar xavfsizligini 
ta’minlashga, xavfli texnologiyalar va ishlab chiqarishlarning tavakkalchiligini 
pasaytirish, mulkchilik shaklidan va idoraviy bo’ysinishdan qat’iy nazar, 
iqtisodiyot tarmoqlari, korxonalar, muassasalar va tashkilotlar faoliyat 
ko’rsatishining barqarorligini oshirishga qaratilgan maqsadli va kompleks ilmiy-
texnik dasturlarni ishlab chiqish va amalga oshirish. 

boshqaruv organlari va tizimlarning favqulodda vaziyatlarning 
oldiniolish va ularni bartaraf etish uchun mo’ljallangan kuch va vositalarining 
doimiy tayyorligini ta’minlash. 

aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish 
sohasidagi axborotlarni yig’ish, ishlab chiqish, almashish va berish. 

aholini, boshqaruv organlarining mansabdor shaxslarini, FVDT 
kuchlari va vositalarini favqulodda vaziyatlarda xarakat qilishga tayyorlash. 

favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish uchun moliyaviy va moddiy 
resurslar zaxiralarini yaratish. 

aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish 
sohasida davlat ekspertizasi, nazorati va tekshiruvini amalga oshirish. 

favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish. 

favqulodda vaziyatlardan zarar ko’rgan aholini ijtimoiy muhofaza 
qilishga oid tadbirlarni amalga oshirish. 

favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida aholining, shu 
jumladan ularning oqibatlarini bartaraf etishda bevosita qatnashgan shaxslarning 
huquq va majburiyatlarini amalga oshirish. 

aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish 
sohasida xalqaro hamkorlik qilish.