3-mavzu. Radiouzatuvchi qurilmaning tuzilish sxemasi

3-MAVZU. RADIOUZATUVCHI QURILMANING TUZILISH SXEMASI

3.1. Radiouzatuvchi qurilma tuzilish sxemasining tarkibi va elementlarining mo‘ljallanishi
3.2. Radiouzatgichlarning tasnifi. Radiouzatuvchi qurilmalariga qo‘yiladigan asosiy talablar
Nazorat savollari

3.1. Radiouzatuvchi qurilma tuzilish sxemasining tarkibi va elementlarining mo‘ljallanishi

Radiouzatish qurilmasi (qisqacha aytganda radiouzatgich (RU)) deb antennaga beriladigan va fazoda tarqaladigan yuqori chastotali (YuCh) va o‘ta yuqori chastotali (O‘YuCh) tebranishlarni generatsiyalash, quvvat bo‘yicha kuchaytirish va modulyatsiyalashga xizmat qiladigan radiotexnik apparati aytiladi.
RU alohida kaskadlardan va qismlardan tashkil topadi. Ularning har biri ham mustaqil, ham butun qurilmaning boshqa qismlari bilan qo‘shilgan holda shakllanadi. Shuning uchun dastlab RU tarkibiga kaskadlar va qismlar kirishini va ularning vazifalari nimalardan iborat ekanligini ko‘rib chiqamiz.
Kaskadlarga quyidagilar kiradi:
- YuCh yoki O‘YuCh tebranishlar manbai avtogenerator yoki o‘z-o‘zidan qo‘zg‘atishli avtogenerator bo‘lishi mumkin. Chastotani stabillash uslubiga bog‘liq ravishda kvarsli va kvarssiz avtogeneratorlarga ajratiladi;
- YuCh yoki O‘YuCh signalni quvvat bo‘yicha kuchaytirgich tashqi yoki mustaqil qo‘zg‘atishli generator. O‘tkazish oralig‘iga bog‘liq ravishda qisqa va keng oraliqli generatorlarga ajratiladi;
- Tebranishlar chastotasini ko‘paytirish uchun xizmat qiladigan chastota ko‘paytirgichi;
- Talab qilinadigan qiymatga tebranishlar chastotasini siljitishga mo‘ljallangan chastota o‘zgartirgichi;
- Tebranishlar chastotasini bo‘lish uchun xizmat qiladigan chastota bo‘lgichi;
- Chastotaviy modulyatsiyani amalga oshiradigan chastotaviy modulyator;
- Fazaviy modulyatsiyani amalga oshiradigan fazaviy modulyator;
- Signalni faqat ma’lum chastota oralig‘ida o‘tkazishga xizmat qiladigan filtrlar. Ularni oraliq, past chastotali, yuqori chastotali va rejektorli filtrlarga ajratiladi;
- Bir turdagi signallar quvvatlarini qo‘shish yoki signal quvvatini talab qilinadigan songa bo‘lish amalga oshadigan signallar quvvatlarini summatori (bo‘lgichi);
- Ikki signallar quvvatlarini qo‘shish yoki signal quvvatini ikkiga bo‘lishda summatorning boshqa ko‘rinishi bo‘lgan ko‘priksimon qurilma;
- Asosiy tarqalish kanalidan signal quvvatining qismini olishga xizmat qiladigan yo‘naltirilgan ajratkich;
- Antenna kirish qarshiligi bilan RU chiqish qarshiligini moslashtirishga mo‘ljallangan moslashtirish qurilmasi;
- Signal quvvatini rostlash uchun xizmat qiladigan attenyuator;
- Signal fazasini boshqarish uchun zarur bo‘lgan faza aylantirgich;
- Signalni faqat bitta yo‘nalishda o‘tkazishga xizmat qiladigan ferritli bir yo‘nalishli qurilmalar (sirkulyatorlar va ventillar). Asosan O‘YuCh diapazonida qo‘llaniladi;
- Quvvat tarqalishi amalga oshadigan ballast qarshiliklar;
- Signal parametrlarini o‘lchash imkoniyatlarini beradigan turli xil asboblar.