3-Modul. Boshlangʻich ta’limda tarbiya nazariyasi

Aqliy tarbiya idrokni insonning bilishga oid barcha vazifalari vositasida rivojlantirishni, aqliy faoliyatning oʻz-oʻzini tashkil qilish mexanizmini shakllantirishni, aqliy qobiliyatlar va ijodiy salohiyatni rivojlantirishni taklif qiladi.

Uning vazifalari:
- ilmiy bilimlarni oʻzlashtirish;
- ilmiy dunyoqarashni shakllantirish;
- aqliy qobiliyatlar va iste’dodni rivojlantirish;
- bilishga oid qiziqishlarni rivojlantirish;
- bilishga oid faollikni shakllantirish;
- bilim olishga dalillashni shakllantirish va hokazolar.
Jismoniy tarbiya – sogʻliqni mustahkamlash va toʻgʻri jismoniy rivojlanishga erishishga qaratilgan tarbiya.

Uning vazifalari:
- sogʻliqni mustahkamlash, toʻgʻri jismoniy rivojlanish;
- aqliy va jismoniy mehnat qobiliyatini oshirish;
- tabiiy harakatga keltiruvchi sifatlarni rivojlantirish va takomillashtirish;
- gigiyenik odatlarni shakllantirish;
- ma’naviy sifatlarni tarbiyalash (jasurlik, tirishqoqlik, qat’iylik, intizomlilik va boshqalar) sogʻlom turmush tarziga qoʻshilish jismoniy tarbiya, sport bilan doimiy va muntazam shugʻullanishga ehtiyojni shakllantirish va hokazo.

Fuqarolik tarbiyasi – oʻzida global muammolarga, ijtimoiy guruhlarga, alohida shaxslarga, ularning faoliyatiga, jamotchilik hayoti va ongiga umuminsoniy qadriyat munosabatlarining tizimini namoyon etadi.

Uning vazifalari:
- inson va fuqaroni tarbiyalash;
- fuqarolik dunyoqarashi va siyosiy ixtiyorni shakllantirish;
- fuqarolik ongining vujudga kelishi, oʻz qarashlarida sobit qolish qobiliyati;
- vatanparvarlik, baynalminalchilik kabi oliy tartibning hissiyotlarini shakllantirish va boshqalar;
- Vatanga muhabbat hissini, uni himoya qilishga tayyorlik hissini rivojlantirish, qadrdon yurt, uning tabiati, an’analari, urf-odatlari va hokazolarga muhabbat hissini shakllantirish.

Axloqiy tarbiya – xarakterning axloqiy sifatlari, koʻnikmalar va xulq-atvorning shakllanish jarayoni. Axloqiy tarbiya mulohaza, hissiyotlar va e’tiqodlar, jamiyatning tegishli me’yorlariga mos keladigan koʻnikmalar va xulq-atvorning axloqiy tushunchalarini shakllantirish kabi vazifalarni hal qiladi. Axloqiy tarbiyaning asosiga jamiyatning rivojlanish jarayonida insoniyat tomonidan ishlab chiqilgan umuminsoniy qadriyatlar, oʻtkinchi boʻlmagan me’yorlar qatori jamiyat taraqqiyotining zamonaviy bosqichida paydo boʻlgan yangi qoidalar va me’yorlar yotadi. Oʻtkinchi boʻlmagan axloqiy sifatlar- halollik, adolat, burch, tartiblilik, mas’ullik, or-nomus, vijdon, qadr-qimmat, insonparvarlik, begʻarazlik, mehnatsevarlik, kattalarga hurmat va boshqalar.