3. Sanoat binolarining darvoza konstruksiyalari


Elektr yoyi va uning quvvati



Yüklə 0,5 Mb.
səhifə12/17
tarix31.05.2022
ölçüsü0,5 Mb.
#60203
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Elektr yoyi va uning quvvati 

Elektr yoy. Elektr yoy deb elektrod bilan payvandlaniladigan metallar 
oralig’idagi ionlashgan gaz va bug’ muhitidan o’tib turuvchi kuchli elektr 
razryadlariga aytiladi. 
Yoyni hosil qilish uchun elektrod uchini payvandlanadigan metall 
(zagotovka)ga qisqa tutashtirib darhol 34 mm ga uzoqlashtirmoq lozim. Elektrod 
zagotovkaga qisqa tutashganda uning kichik yuzadan katta kuchli tokni o’tishida 
yuzalar o’ta qizib, tezda eriydi va eriyotgan elektrod uchi elektromagnit, sirt tortish 
kuchi va gazlar bosimi ta’sirida siqilib, ingichka tortib, pirovardida uziladi. Bu 
sharoitda elektrod (katod) yuzidan ajrayotgan elektronlar juda katta tezlikda 
zagotovka (anod) tomon harakatlanib oraliqdagi gaz va bug’atom (molekula)larni 
bombardimon qilib, manfiy va musbat ionlarga parchalaydi. Manfiy zaryadli ionlar 
anod yuziga, musbat zaryadli ionlar esa katod yuziga kelib urilishda kinetik 
energiyalari issiqlikka va yorugiik energiyalarga aylanadi va yoy barqaror yonadi. 

Aniqlaganlarki, ajralayotgan issiqlikning  43%i katodda, 36%i anodda va qolgani 


yoy ustunida taqsimlanadi. 

Payvandlash yoyining sxemasi: 1 − elektrod;


2 − payvandlanadigan metall; 3 − metall vanna; 4 − gaz arozoli. 


SHuni qayd etish joizki, metallarni payvandlashda tok kuchini I= 3000 A, va 

kuchlanishining 1050 V oralig’ida o’zgartirila olinishi, uning quvvatini 0,01 dan 


150 kVt gacha rostlash mumkinligi turii qalinlikdagi har xil metallarni 
payvandlashga imkon beradi. 
Metall elektrod bilan payvandlanuvchi metall orasida elektr yoyni oldirish 

sxemasi: a − elektrodning qisqa tutashuvi; b − yupqa suyuq metall pardasining 


hosil bo’lishi; v −bo’yin hosil bo’lishi; g − elektr yoyining hosil bo’lishi. 
6rasmda yoy kuchlanishining tok kuchiga va yoy uzunligiga nisbatan 
o’zgarish grafiki shuningdek, 6.6rasm, b da yoyning tashqi (statik) 
xarakteristikasi keltirilgan. 

a−yoy kuchlanishininglok kuchiga va yoy uzunligiga nisbatan o’zgarish grafigi; b 


− yoyning statistik xarakteristikasi. 

 
Agar yoy uzunligi o’zgarmas (l
y
=onst) bo’lib, tok kuchi 100 A gacha 

oshganda zaryadlangan zarrachalar soni ortib, yoy ustuni qarshiligi kamayadi. 


SHuning uchun yoy pasayuvchi statik xarakteristikali bo’ladi (I-uchastka). 
Agar tok kuchi 100350 A boisa, yoy ustini siqilib, gaz hajmi kamayadi. 
Natijada zarrachalar sonining ortish tezligi kamayad. SHu sababli yoy kuchlanishi 
tok kuchiga bogiiq bo’lmaydi va yoyning statik xarakteristikasi qat’iy bo’ladi (II-
uchastka). Agar tok kuchi 350 A dan ortsa yoy ustuni yanada kuchliroq siqiladi va 
gaz hajmi kamayadi va qarshiligi ortadi. SHu sababli yoyning statik 
xarakteristikasi ortuvchi bo’ladi (III-uchastka). 



Yüklə 0,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin