3-sinf Matematika

Qoida: -ning, -ni, -ga, -da, -dan qo’shimchalari so’zlarni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalardir. Masalan: kitob so’ziga -ni so’z o’zgartiruvchi qo’shimchasi qo’shilsa kitobni so’zi hosil bo’ladi. -ning, -ni, -ga, -da, -dan qo’shimcalari so’zlarga qo’shilganda yangi ma’noli so’z yasamaydi.Shuning uchun bu qo’shimchalar so’zlarni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalar deyiladi.

Darslik bilan ishlash
180- mashq. O’quvchilar berilgan maqollarni o’qiydilar.O’qtuvcchi rahbarligida o’quvchilar har qaysi gapda “mehnat” so’zi bilan big’lanib kelgan so’zlarni so’roqlar yordamida aniqlab, so’z birikmalari (o’zaro bog’langan so’zlar)ni aytadilar.
O’qituvchi so’z birikmalarini quyidagi ko’rinishda doskaga yozib beradi:
Mehnatning (nimaning?) qadrini.
Mehnatni ( nimani?) ayamaydi.
Mehnatda ( nimada?) toblanadi.
Mehnatdan( nimadan?) qo’rama.
O’qituvchi: -Bu so’z birikmalarida so’z yasovchi qo’shimchalar qaysilar?
O’quvchi: -mehnatning so’zida -ning, mehnatni so’zida -ni, mehnatda so’zida -da, mehnatdan so’zida -dan qo’shimchalar so’z larni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalar.
181mashq: Matnni bir o’quvchi ifodali o’qib beradi.Matndan ”Ferma” so’zidagii so’z larni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalar belgilanadi va bog’langan so’z bilan birga namunadagidek yoziladiNamuna: fermaga boraman.......


182-mashq: Mashq sharti tushuntiriladi.O’quvchilar mustaqil bajaradilar.Mashqdagi ajratib ko’rsatilgan so’zlarni namunadagidek yozadilar.
Namuna: (Qayerga?) O’rmonga yo’l oldi.


Dam olish daqiqasi o’tkaziladi
Yozib charchar qo’limiz,
Ko’rib charchar ko’zimiz.
Boshimiz qo’yib asta,
Dam olamiz ohista.


Yangi mavzuni mustahkamlash

“Kim ko’p so’z topadi?” o’yini.

Guruhlarga A4 formatdagi qog’ozdan berib chiqiladi.O’qituvchi kompyuterda o’quvchilarga kapalak, sigir, bola, gulning rasmlarini ko’rsatadi. 2 daqiqa ichida ana shu rasmlarga so’z o’zgartiruvchi qo’shimchalar qo’shilgan so’zlar yozishlari kerak.Qaysi guruh ko’p so’z yozsa “g’olib” hisoblanadi.

“Gap tuz” o’yini.

Guruhlar “maktab”, “kitob” so’zlariga gaplar tuzadilar Bunda gaplar soniga
va husnixatga e’tibor bergan holda o’rin beriladi.
(dars davomida rag’bat kartochkasi olgan o’quvchilarning banolari e’lan qilinadi va g’olib bo’lgan guruhlarning o’rinlari yana bir bor aytib o’tiladi)


Uyga vazifa berish:
183- mashq sharti o’qituvchi tomonidan tushuntirib beriladi.