4-mavzu: pul nazariyalari

3.5.Keynschilik nazariyasining keyingi rivojlanishi
O‘zining 1936 yilda chop etilgan, - "Ish bilan bandlik, foiz va pulning umumiy nazariyasi" mashxur kitobida Djon Meynard Keyns klassik yondashishdan bosh tortdi, aylanish tezligining doimiy ekanligi to‘g‘risidagi va pulga bo‘lgan talab nazariyasini ishlab chiqdi , protsentli stavkalarning rolini alohida e’tiborga olib, bu pulga bo‘lgan talab nazariyasi likvidlikni ustun ko‘rilishi deb nomlanadigan nazariya“nega aholi pulni ushlab turadi?“ degan savolga javob beradi. U taxmin qildiki pulga talab 3 ta sabab orqali izohlanadi : transaksionli, spekulyativ va ehtiyotkorlik motivi⁴.
Transaksion motiv
Klassik yondashishga ko‘ra aholi pulni almashinish vositasi sifati o‘zida ushlab turadi (har kungi transaksion amallarni bajarish uchun).
Klassik yondashish amaliga ko‘ra Keyns ta’kidlab o‘tdiki pulga bo‘lgan talabning bu tarkibi avvalambor transaksiya darajasi bilan belgilanadi. Klassiklarning fikriga qo‘shilgan holatda transaksiya darajasi daromadga proporsional, Keyns taxmin qilar ediki pulga bo‘lgan talabni tashkil qiladigan transaksiya daromadga proporsional.
Ehtiyotkorlik motivi
Klassiklarnnig nazariyasidan tashqariga chiqqan holda Keyns aniqladiki odamlar har kungi ehtiyojlarini bajarishdan tashqari kutilmagan vaziyatlar uchun ham pulni saqlashadi. Faraz qilamiz siz avaldan stereosistema sotib olmoqchisiz va u sotiladigan do‘konni topdingiz ham deylik u protsentga sotilar ekan.. Agar sizda kutilmagan vaziyatlar uchun pul bo‘lsa siz uni hoziroq sotib olasiz, agar bunday pul bo‘lmasa siz sotuv imtiyozlaridan foydalana ololmaysiz. Kutilmagan vaziyatlar uchun bo‘lgan pullar bundan ham yoqimsizroq tovarlarni va xizmatlar uchun ham kerak bo‘lib qolishi mumkin misol uchun avtomobil remonti uchun yoki davolanish uchun.
Keyns taxmin qilardiki, pul miqdori kutilmagan vaziyatlar uchun, avvalombor kutilayotgan transaksiya amallarining darajasiga bog‘liq, kutilayotgan transaksiya darajasi esa daromadlarga proporsional.