4-sinf o`qish darslarida xalq og`zaki ijodiga oid mavzularni o`qitish yo`llari

Mavzu: O‘zbek xalq ertagi «Rostgo‘y bola» Darsning maqsadi:

1. 
   To‘g‘ri, tez va ifodali o‘qish malakalarini takomillashtirish.
   
2. 
   Matn ustida ishlash, tahlil qilish ko‘nikmasini mustahkamlash, o‘quvchilarning lug‘at boyligini oshirish.
   
3. 
   O‘quvchilar shaxsida to‘g‘riso‘zlik, rostgo‘ylik kabi ijobiy sifatlarni tarbiyalash.
   

Dars turi:yangi bilim beruvchi, ertak o’qish darsi.
Dars metodi: izohli o’qish, mustaqil ish metodi, guruhlarda ishlash.

Darsning shiori:

Biz nimaiki qilmaylik, Barchasi zarur, kerak. Bilim egallash uchun Tinimsiz o‘qish kerak.

Darsning borishi: 1 - modul.

Uyga vazifani tekshirish.
"Maymun va duradgor" haqidagi ertak. Xattaxta oldiga lkki o‘quvchi chaqiriladi va ular galma - galdan ertakni o‘qib, mazmunini so‘zlaydilar. Duradgor kim? U nima ish qiladi? degan savol beriladi va o‘quvchilarning javoblari to‘ldiriladi.

2. 
   - modul. Quvnoq daqiqa.
   

O‘qituvchi: Yaxshi o‘qish uchun, yaxshi nafas olish kerak.

1. 
   Nafas olishga oid mashqlar:
   

«Choyni sovit», «Gulni hidla», «Sharni shishir», «Changni hayda».

2. 
   Ovoz mashqi; tovush mashqi: a, o, u, e, i, o‘.
   

Quyidagi she’rni eshitib bugun qanday mavzu bilan tanishishimizni bilib olarsiz. Yaxshilab e’tibor qiling: To‘g‘ri so‘z bola. H.H.Niyoziy. (Qisqartirilgani)
Kelmog‘ida maktabidan bir o‘g‘il, To‘xta debon ikki kishi to‘sdi yo‘l. Dedi biri:" Tanga berurman sanga So‘zla bir og‘izgina yolg‘on manga" Berdi o‘g‘il fikr ila shirin javob:
"so‘zlang ako, qomatingizga qarab. Bu so‘zingiz aslida yolg‘on erur
Tangaga yolg‘onni kim olg‘on erur".
Quyidagi skanerga qarab bugungi o‘rganadigan mavzumiz nomini va unga doir so‘zlarni toping.

b	r	o	s	t	g	o‘	y	b	R
o	o	b	o	l	a	ya	o‘	o	O
l	s	yo	l	g‘	o	n	r	l	S
a	t	a	n	g	a	k	k	a	T
r	g	k	i	Sh	i	a	k	o	G
o	o‘	m	a	k	t	a	b	yu	o‘
s	y	s	o‘	z	i	ng	i	z	Y
t	o	g‘	i	z	g	i	n	a	A
g	l	a	r	o	s	t	g	o‘	Y
o‘	y	s	a	n	g	a	k	i	M

Bu jadvalda rostgo‘y (5 ta), bola (3 ta ), yolg‘on, tanga, kishi, ako, maktab, so‘zingiz, og‘izgina, sanga, kim so‘zlari borligini o‘quvchilar topadilar.

2. - modul.

Skanerdagi so‘zlarni qatnashtirib gaplar tuzing: Bir og‘izgina yolg‘on, rostgo‘y bola, yolg‘onchi kishi sanga tanga berurman, dedi va b. Kimlar shu
so‘zlar vositasida ertak tuzib beradi. Bolalar o‘zlaricha tuzgan ertaklarini so‘zlab beradilar.
Bugungi o‘tadigan ertagimiz nomini topdingizmi? Bolalar aytadilar (Bo‘lmasa o‘qituvchi ertak nomini aytadi: "Rostgo‘y bola"). Kelinglar endi ertakni eshitib ko‘ramiz. Unda ba’zi notanish so‘zlarga duch kelasizlar. Ularning mazmunini sizlarga tushuntiraman: (xattaxtaga oldindan yozib qo‘yilgan bo‘lishi ham mumkin)
Podshoh - yurtni boshqaruvchi kishi.
Vazir - podshohning yordamchisi. Tadbir - o‘ylab qilingan ish. Xomush -
xafa.

4-moduI.

Ertakni o‘qituvchi tomonidan o‘qish, ma’lum bir qismini o‘quvchilar davom
ettirishi mumkin.
- Siz yolg‘on gapirgan bolalarni hayotda uchratganmisiz? (O‘quvchilar javoblari eshitiladi). Rost gapirishning ahamiyatini bilasizmi? O‘qituvchi rost gapirishning ahamiyati haqida o‘quvchilarning yoshiga mos tushuncha beradi va xalq maqollaridan aytadi (Masalan, "Boshingga qilich kelsa-da, rost gapir"... qolganini o‘quvchilar davom ettiradilar).
5 -modul. Mustaqil o‘qish.
Usul: o‘qituvchi o‘quvchilar bilan birga ovoz chiqarib o‘qiy boshlaydi (o‘quvchilar faqat ko‘z bilan o‘qiydidar), o‘qituvchi jim bo‘lib, o‘qishni ichida davom ettiradi, o‘quvchilar esa ovoz chiqarib o‘qiydilar, keyin yana o‘qituvchi ovoz chiqarib o‘qiydi, o‘quvchilar ko‘z bilan o‘qiydilar va shunday o‘qish ertak oxirigacha davom etadi
O‘qish oldidan topshiriq: xattaxtada yozilgan so‘zlarni ertakda berilganday izchillikda, so‘zlar qo‘shib yozing:

• 
  Qadimda podshoh bo‘lgan.
  
• 
  Xomush bo‘lib yurgan.
  
• 
  Vazirning maslahati.
  
• 
  gul urug‘i,
  
• 
  farzand qilib olmoqchi.
  
• 
  vaqt o‘tibdi.
  
• 
  Shahar aylanibdi.
  
• 
  gullarni ko‘rib o‘taveribdi.
  
• 
  ko‘zi tushibdi.
  
• 
  gullar qani?
  
• 
  qaynattirgan.