5 — 6- sinf o‘quvchilari uchun

Muvozanat saqlash mashqlari
Yakkacho‘p ustida mashq bajarish.
Siz, aziz bolajonlar,
yakkacho‘p ustida mashq bajarishni boshlashdan avval unda
yurishni, aylanishni, bir va ikki oyoqda o‘tirib-turishni
o‘rganib olishingiz kerak.
Bir oyoqda turib „ qaldirg‘och“ mashqini bajarish. 
Bun-
day mashq bilan nafaqat qizlar, balki o‘g‘il bolalar ham
shug‘ullanishlari mumkin. Chunki muvozanat saqlashni
yaxshilab o‘rganish uchun yakkacho‘p ustida ko‘p mashq
qilib turish lozim, sababi bu mashqlar harakat koordi-
natsiyasini (harakatlarning o‘zaro muvofiqligini) rivojlan-
tiradi. Bundan tashqari, bu sizga tor joylardan epchil sak-
rab o‘tishga, balandlik va pastliklarga tez chiqib-tushgan-
da boshingiz aylanmaydigan bo‘lishiga yordam beradi.
Yakkacho‘p ustida mashq qilayotganda aylanish va
burilishlar oyoq uchida bajariladi. Qo‘llar yon tomonga
yoziladi. Masalan, chap tomonga aylanish oldidan chap
oyoqni o‘ng oyoqning orqasiga qo‘yib, oyoq uchlarida 180°
ga aylaniladi. O‘ng tomonga aylanganda o‘ng oyoq orqaga
qo‘yiladi. Mabodo, yakkacho‘p ustida ikki kishi uchra-
shib qolsa, o‘zaro yordam qilishib, muvozanatni saqlab
qolishga harakat qilinadi. Buning uchun har qaysi tomon
o‘ng oyoq bilan bir qadam oldinga chiqadi, sheriklar
o‘zaro yelkadan ushlashib, biroz chap tomonga egilib, joy
almashib, so‘ng tarqalishadi. Yakkacho‘pdan oyoq uchlari-
ga sakrab tushish va tizzalarni biroz bukish lozim bo‘ladi.
AKROBATIK MASHQLAR
Oldinga umbaloq oshish.
Umbaloq oshish uchun qo‘llarni
to‘shaklarga qo‘yib, tayanch hosil qilinadi, oyoqlar bilan
itarilib, harakat shu tariqa davom ettiriladi (4- rasm).

---

10
7- rasm.
Orqaga umbaloq oshish.
Cho‘qqayib, qo‘llarni gimnastik
to‘shak ustiga qo‘yiladi. So‘ngra orqaga ag‘dariladi. Harakat
shu tarzda davom ettiriladi. Orqaga ag‘darilayotganda bosh
biroz yon tomonga tashlangan bo‘lishi lozim (5- rasm).
Kuraklarda tik turish.
Ushbu mashq mashqlar orasida
eng maqbuli hisoblanadi. Chunki uni bajargan o‘quvchi-
ning yelka mushaklari pishiq va puxta bo‘lib rivojlanadi.
Bu mashqni 5- sinfdan boshlab o‘g‘il va qiz bolalar bab-
baravar o‘zlashtirishlari mumkin. Bu mashqni bajarishni
asta-sekinlik bilan boshlash lozim. Buning uchun avval
chalqanchasiga yotib, so‘ngra oyoqlarni bir tekis tepaga
ko‘tarish kerak. Qo‘llar yordamida gavdaning past qismini
ko‘tarib turish, so‘ngra oyoqlarni tik holatga keltirish lozim
bo‘ladi (6- rasm).
Mashq bajarayotgan o‘quvchining yonida yordamchi
bo‘lsa, yana yaxshi. Chunki u yon tomonda tizzalarida