5-bap. Byudjet shólkemlerinde smetalar hámde shtatlar kestesin dúziw, tastiyiqlaw hám tapsiriw tártibi

5.5. Byudjet shólkemleri smetaları hámde shtatlar kestesin tastıyıqlaw, dizimnen ótkeriw tártibi
Finans organları olarǵa jetkerilgen byudjetten ajratılatuǵın qarjılar kólemi sheǹberinde boysınıwındaǵı byudjet shólkemleriniǹ smetaların kórip shıǵıwdı támiynleydi.
Byudjet shólkemleri tárepinen berilgen smetaları zárúr hallarda usı shólkemlerdiǹ basshıları qatnasıwında kórip shıǵıladı. Bunda, smetalardı kórip shıǵıwshı finans organları tómendegilerge májbúr:
-nızam hújjetleri talaplarına, sonday - aq kelesi jıl smetaların dúziw boyınsha kórsetpelerge qataǹ ámel etiliwin támiynlew;
-tejemlilik rejimine ámel qılǵan halda smetalarda talap etilmeytuǵın ilajlar ushın qarjılar kiritiwge jol qoymaslıq;
-ayrıqsha ilájlardı ótkeriw múddetlerin hám olardı finanslastırıwdı támiynlew imkanın esapqa alǵan halda smetalar ajratılatuǵın qarjılardı sherek (ay)lerge bólistiriwdi támiynlew;
-esap-kitaplar hám tiykarlawlar menen tastıyıqlanbaǵan summalardı smetalarda qabıl etiwǵa jol qoymaslıq.
Finans organları tómendegilerdi tekseriwi lazım:
-Byudjet shólkemi xızmetkerlerine is haqı tólew ushın smetalar boyınsha tastıyıqlanǵan summalardıǹ shtat kestesine (bunda, qárejetler smetasındaǵı is haqı jamǵarması xızmetkerler tolıq toltırılmaǵanlıǵı dinamikasınan kelip shıǵıp, shtat kestesindegiden kem muǵdarda tastıyıqlanıw múmkinligin názerde tutıw kerek) muwapıq tastıyıqlangan is haqı summalarına muwapıqlıǵın;
-dizimnen ótkeriw ushın berilgen shtat kestelerin belgilengen úlgili shtat kesteleri shtat normativlerine muwapıqlıǵın;
-shtat kestesinde kórsetilgen lawazımların xızmetshileriniǹ tiykarǵı lawazımları hám isshileri kasipleri klassifikatorlarına hám úlgili shtatlarǵa muwapıqlıǵın;
-lawazım aylıqları hámde olarǵa ústemelerdiǹ durıs belgilengenligin;
-byudjet shólkemleri hám orınları xızmetkerleri materiallıq qollap-quwatlaw arnawlı jamǵarmasınıǹ durıs shólkemlestirilgenligin;
-ulıwma bilimlendiriw, orta-arnawlı qasip-óner tálimi orınlarınıǹ direktor jamǵarmasınıǹ durıs shólkemlestirilgenligin;
-qárejetler smetasında tastıyıqlanǵan stipnediyalar ushın qárejetler summasın studentler quramı boyınsha esabat maǵlıwmatları hám qárejetleri smetasına tiyisli esap-kitaplarǵa muwapıqlıǵın;
-tórtinshi topar boyınsha qárejetler summasınıǹ tórtinshi topar qárejetleri quramında kórsetilgen summaǵa muwápıqlıǵın;
-qárejetler smetasına kiritilgen qárejetler boyınsha basqa esabatlar hám tiykarlawshı hújjetlerin.
Finans organları smetaların tiykarlanǵanlıǵın tereǹirek úyreniw maqsetinde boysınıwındaǵı byudjet shólkemleriniǹ smetaların dúziw hám orınlawdıǹ qálegen basqıshında olarǵa tiyisli esap-kitapların talap etiwge haqılı.
Eger byudjet shólkemleriniǹ dizimnen ótkeriw ushın usınılǵan smetalar boyınsha qárejetler summası belgilengen tártipte olarǵa jetkerilgenine qaraǵanúnan artıq bolsa, finans organı tiyisli summaǵa boysınıwındaǵı usı byudjet shólkeminiǹ smetaları boyınsha qárejetlerin qısqartırıwǵa májbúr. Dizimnen ótkeriw ushın berilgen smetalarda qárejetler summasınıǹ asırılıwına jol qoyılmaydı.
Respublika byudjetinen finanslastırılatuǵın byudjet shólkemleriniǹ belgilengen tártipte tastıyıqlanǵan qárejetler smetası, dáramatlar hám qárejetler smetası hámde shtat kesteleri finans organı tárepinen dizimnen ótkerilgennen soǹ hámde finans organınıǹ jámlenbe qárejetler smetası Ózbekstan Respublikası Finans ministrligi dizimnen ótkerilgennen soǹ ámelge kiritiledi.
Finans organı smeta hám shtat kesteleri dizimnen ótkeriliwi lazım bolǵan óziniǹ boysınıwındaǵı byudjet shólkemleriniǹ esabın júritiwleri shárt.
Finans organı boysınıwındaǵı hár bir byudjet shólkemi yamasa byudjet qarjıları alıwshılardıǹ dizimnen ótkeriw múddetlerin belgilengen múddette dizimge alıwdı tolıq juwmaqlawdı hám Ózbekstan Respublikası Finans ministrligi tárepinen finan jılınıǹ 1 apreline shekem belgilengen múddette jámlenbe smetaların tapsırıwdı esapqa alǵan halda belgileydi.
Byudjet shólkemleriniǹ shtat kestelerin dizimnen ótkeriwde byudjet qarjıların bólistiriwshi normativ-huqıqıy hújjetler menen belgilengen shtat kestelerine qaraǵanda shtat birliklerin qısqartırıwı lazım. Anıqlanǵan kemshilikler saplastırılǵannan keyin ǵana dizimnen ótkeriwdi ámelge asırıw lazım.
Jaǹadan shólkemlestirilp atırǵan (solardan, qayta shólkemlestiriw nátiyjesinde shólkemlestirilgen) byudjet shólkemlerdiǹ qárejetler smetası, dáramatlar hám qárejetler smetası hám shtat kestelerin dizimnen ótkeriw usı shólkemlerdiǹ belgilengen tártipte shólkemlestirilwi haqqındaǵı tiyisli qarar kórsetilgennen soǹ ámelge asırıladı.
Byudjet shólkemleriniǹ qárejetler smetası, dáramatlar hám qárejetler smetası hám shtat kestelerin dizimge alıw nızamshılıǵına muwapıq belgilengen formadaǵı dizimnen ótkeriw kartochkasın beriw jolı menen rásmiylestiriledi.
Qárejetler smetası, dáramatlar hám qárejetler smetası, shtat kesteleri dizimnen ótkerilgenligi haqqındaǵı maǵlıwmatlar belgilengen formadaǵı byudjet shólkemleriniǹ dizimge alıngan (jámlenbe) qárejetler smetası, dáramatlar hám qárejetler smetası hám shtat kestelerin esapqa alıw jurnalına kiritiledi.
Dizimnen ótkerilgenligi haqqındaǵı hújjetler (dizimnen ótkeriw kartochkaları, smetalar hám shtat kesteleri) finans organlarınıǹ basshıları yamasa olardıǹ orınbasarları hám finans-ekonomika bólinbesi baslıqları tárepinen imzalanadı.
Qárejetler smetası, dáramatlar hám qárejetler smetası hám shtat kesteleri dizimge alınǵanlıǵı haqqındaǵı shtamp penen:
-birinshi nusxası-tiyisli Byudjet shólkemine qaytarıladı;
-ekinshi nusxası-hár bir Byudjet shólkemi ushın ayrıqsha papkalarda finans organınıǹ tiyisli finans-ekonomika bólimlerinde saqlanadı;
-úshinshi nusxası-Ózbekstan Respublikası Finans ministrligine finans organınıǹ jámlenbe qárejetler smetası, jámlenbe dáramatlar hám qárejetler smetası hám shtat kesteleri menen birgelikte beriledi.
Tákirarlaw ushın sorawlar
1.Byudjet shólkemleriniǹ smetaları quramın sanap beriǹ
2.Byudjet shólkemleriniǹ smetaların túrlendiriwdiǹ qásiyetlerin túsindirip beriǹ.
3.Byudjet shólkemlerinde shtatlar kestesi haqqında nelerdi bilesiz
4.Byudjet qarjıları boyınsha qárejetler smetasın dúziw hám olardıǹ orınlanıwı esabına túsinikleriǹizdi bayan qılıǹ
5.Byudjetten tısqarı qarjılar boyınsha dáramatlar hám qárejetler smetasın dúziw, olardıǹ orınlanıwı haqqında nelerdi bilesiz.
6.Byudjet shólkemleri smetaları hám shtatlar kestesin tastıyıqlaw, dizimnen ótkeriw tártibi degende neni túsinesiz?