5 İCTİMAİ İNKİŞafin

nəticəsilə yalnız kəmiyyət dəyişikliyi kimi daxil olur, tərəqqinin sürətlənməsinə xidmət edir. Bu dəyişil­mə­lər "elm-texnika" sisteminin alt sistemlərində və tərkib hissə­lə­rin­də baş verən çox müxtəlif kəmiyyət və keyfiyyət dəyişilmələri ilə birlikdə elmi-texniki səviyyənin artan təcillə tərəqqisinə imkan ya­ra­dır, həm də bu təcilin hər bir mərhələdəki səviyyə ilə mütə­na­sib­liyini mühafizə edir.

Əgər tərəqqi stabil xarakter daşısa idi, başqa sözlə, baxdığı­mız sistemin inkişafı sabit sürətlə baş versə idi, orada tərəqqinin sü­rətinin dəyişməsinə gətirən xırda tərəflərdəki keyfiyyət dəyişil­mə­ləri bütövlükdə elmi-texniki tərəqqinin özündə təzahür edərdi; avtomatlaşma, kompleksli mexanikləşmə, kibernetika, kosmik təd­qi­qat­lar, energetikanın inkişafı və s. dəyişilmələr yeni mərhələyə gə­ti­rər səbəb kimi, elmi-texniki inqilab kimi qəbul edilə bilərdi. La­kin tərəqqinin təcilli xarakteri daxili tərəflərin keyfiyyət dəyişil­mə­lərini zəruri edir və əslində onsuz da mövcud ola bilməz. Həm də elmi-texniki tərəqqinin təcilli xarakteri yeni hal olmayıb, ona hələ ilk formalaşma dövründə də xas olmuş bir cəhətdir. Nəinki təkcə elmi-texniki tərəqqi, ayrılıqda elm və texnikadakı tərəqqi pro­sesi də həmişə yalnız təcilli xarakter daşımışdır. Lakin bu tə­cillər bü­töv «elm-texnika» sistemi üün başqa, nisbi müstəqil elm və texnika üçün isə başqa