5-ma’ruza. Tcp/ip protokoli (4 soat) Reja: Tarmoq darajasidagi bayonnomalar asosida tarmoqlarni tutashtirishni tamoyillari

5-ma’ruza. TCP/IP protokoli (4 soat)
Reja:
1. Tarmoq darajasidagi bayonnomalar asosida tarmoqlarni tutashtirishni tamoyillari.
2. TSR/IR vositalari yordamida tarmoqlararo o’zaro ta’sirni amalga oshirish.
3. Marshrutizator va konsentratorlarning asosiy tavsifi.
4 Global hisoblash tarmoqlari.
5. Global tarmoqlarning umumlashtirilgan tuzilmasi va vazifalari.
6. Marshrutizatorlarning asosiy tavsifi.

Tayanch iboralar: TCP/IP protokollari, protokol steki, OSI modeli, tarmoq interfeyslari, marshrutlash protokollari, paket identifikatori, domen nomlar

1. 
   TCP/IP protokollari stekining tuzilishi
   

TCP/IP protokoltar steki turli xil tarmoqlarni yagona ma'lumotlar uzatish tizimiga birlashtirilgan transport tizimini yaratish uchun mo'ljallangan ierarxik tartibga ega protokollar to'plamidir. Tarmoqlarning xilma-xilligi OSI modelining fizik va kanal sathlarida "mahalliy" tarmoqlarni qurish texnologiyasidagi farq sifatida tushuniladi. Hozirgi vaqtda TCP/IP protokollari steki Internetdagi asosiy ma'lumotlar uzatish protokollaridir. Stekning nomi asosiy protokollarning nomlaridan kelib chiqqan: TCP (Transmission Control Protocol) uztishlarni boshqarish protokoli va IP (Internet protocol) tarmoqlararo protokol. Ko'pincha birlashtiriladigan tarmoqlarga tarmoq osti deb ataladi va birlashgan tarmoq intertarmoq yoki Internet deb ataladi. Internet protokollarining texnik spetsifikatsiyasi RFC (Request for Comments)ning hujjatlari shaklida chiqariladi. RFCning hujjatlari Internetda, masalan, http://www.rfc-editor.org saytidada chop etiladi.

7.1-rasm. TCP/IP stekining tuzilishi
TCP/IP protokollari steki modeli 4 ta sathdan iborat (RFC 1122).

1. 
   Tarmoq interfeyslari sathi “mahalliy” texnologiyalar asosida qurilgan tarmoqlarni murakkab tarmoqlarga birlashtirishni ta’minlaydi. Mahalliy texnologiyalar deganda mahalliy tarmoql (tarmoq osti)larning qurilish texnologiyalari va nuqta-nuqta kanallari tushunliladi. Bu sathning asosiy vazifasi quyidagilar:
   

• 
  deytagrammalarni qabul qilishga va ularni aniq tarmoq bo’yicha uzatishga javob beradi;
  
• 
  tarmoq tarkibiga kiruvchi tarmoq texnologiyalarining o’zaro aloqasini tashkil qilishga javob beradi;
  

OSI modelining fizik va kanal sathlaridan farqli ravishda tarmoq interfeyslari sathi fizik va kanal sathlarida ma’lumotlarni uzatish prinsiplarini aniqlamaydi.

2.