69441: 358357=0,19 4. Ostonaviy tushum (zararsizlik nuqtasi)ni aniqlaymiz:
45568: 0,19= 239831,6 Ostonaviy tushum hisoblab topilgach, uning yordamida mahsulotni zararsiz sotish bahosi aniqlanadi:
239831,6:205dona=1169,9 Demak, mahsulotni bir birligini sotish bahosi 358357: 205dona=1748,08 so’m bo’lsa, bir birlikka to’g’ri keladigan foyda summasi 578,18 so’mni tashkil etadi.
Baho ishlab chiqarish bilan bog’liq barcha xarajatlarni qoplashi va korxonaga foyda keltira boshlashiga imkon berish uchun uni sotiladigan mahsulotga qanday belgilash lozim? Bu savolga javob berish uchun quyidagi misoldan foydalanamiz.
2-misol. Korxona 5000 dona mahsulot sotishni rejalashtirgan, bir birlik mahsulotni ishlab chiqarish va sotish uchun sarflangan o’zgaruvchan xarajatlar 1600 so’mni tashkil etadi Doimiy xarajatlar - 2000000 so’m. Korxona 3000000 so’m miqdorida foyda olishni mo’ljallagan. Mahsulotni qanday bahoda sotish kerak?
1. Dastlab, marjinal daromad hajmini aniqlaymiz. Buning uchun doimiy xarajatlarga foydaning rejalashtirilgan hajmini qo’shamiz.
2000000 so’m+3000000 so’m = 5000000 so’m 2. Bir birlik mahsulotga to’g’ri keladigan marjinal daromad summasini topish uchun yalpi marjinal daromad summasini sotiladigan mahsulotlar miqdoriga bo’lamiz:
5000000 so’m:5000dona = 1000 so’m. 3. Mahsulot birligi bahosini aniqlash uchun o’zgaruvchan xarajatlar orqali hisoblangan marjinal daromad summasiga doimiy xarajatlar va foydani qo’shish natijasida aniqlangan marjinal daromad summasini qo’shamiz:
1600 so’m+1000 so’m = 2600 so’m Zararsizlik bahosini tahlil qilishga doir yuqorida keltirilgan formulalar mahsulotning belgilangan hajmini sotish jarayonida foydaning ma’lum darajasiga erishish uchun sotishning zararsiz bahosini aniqlashga ko’maklashadi.
Demak, moslashuvchan transfert baho siyosatini yuritish va unga ta’sir etuvchi ichki va tashqi omillarni chuqur tahlil qilish, iste’molchilarni rag’batlantirish hamda tovar bozoridagi raqobatda ustunlikka erishish imkonini beradi.
