5 pedagogik qobiliyatni shakllantirish yo’llari

qoidalari
ham mavjud bo„lib, o„qituvchi o„quvchilarga 
peda
gogik ta‟sir ko„rsatishda ushbu qoidalarni mukammal bilishi lozim: 
O„qituvchi kasbiy mahoratida muhim ahamiyatga ega bo„lgan insoniy fazilat 
hamda xushmuomalalikni o„zida shakllantirishi uchun muntazam faoliyat olib borishi 
zarur. O„qituvchi pedagogik faoliyatiga oid shaxsiy o„z-o„zini tarbiyalashning o„zaro 
fikr almashish va aloqadorlikka doir quyidagi tizimlarini tavsiya etish mumkin. 
1. 
Kasbiy faoliyat jihatidan o„z-o„zini anglashni (muomalada o„zaro fikr 
almashishga doir sifatlarni, ijobiy va zaif tomonlarini aniqlashni) amalga oshirish va 
shu asosda o„zaro fikr almashish asosida o„z-o„zini tarbiyalash dasturini ishlab 
chiqish. 
2. 
O„z kasbiy faoliyatiga quyidagi yo„nalishlarda baho berish maqsadga 
muvofiq: kishilar bilan bo„lgan muomaladan so„ng olingan taassurotlarni tahlil qilish, 
o„quvchilar bilan muomalaning so„nggi holatlarini o„rganib, muomala haqida o„zining 
yutuq va kamchiliklarini tahlil qilish, muomaladagi imkoniyatlaringizni atrofdagilar 
O‘QUVCHILARGA PEDAGOGIK TA’SIR KO‘RSATISHDA O‘QITUVCHI 
AMAL QILADIGAN QOIDALAR
 

tarbiyaning aniq bir maqsadga qaratilganligi 

tarbiyaning hayotiy faoliyat bilan bog‘liq hodisa ekanligi 

shaxsni jamoada tarbiyalanishida o‘ziga xos xususiyatlarini 
e’tiborga olish 

tarbiyalanuvchi shaxsga nisbatan talabchan bo‘lish va uning 
shaxsini hurmat qilish 

tarbiyalanuvchining yosh va o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga 
olishi 

tarbiyaviy ishlarning izchilligi va muntazam olib borilishini 
ta’minlash 

---

14 
(o„qituvchilar jamoasi, ota-onalar, o„quvchilar) qanday baholashi haqidagi 
tasavvurlarga ega bo„lish. 
3. 
O„zida insonparvarlikning asosiy xususiyatlarini rivojlantirish yuzasidan 
ixtisoslashtirilgan o„z
-
o„ziga ta‟sir o„tkazuvchi “autogen” mashqlar asosida ishlash. 
4. 
O„quvchilar va ota
-
onalar bilan turli jamoat ishlarini olib borish, bundan 
o„zaro fikr almashish faoliyatida ko„nikma va malakalar (ma‟ruzalar, suhbatlar, 
kamolot yoshlar uyushmalari) hosil bo„ladi. 
5. 
So„z bilan og„zaki ta‟sir o„tkazishda salbiy kayfiyatlarni yengish tajribasini 
shakllantiradigan va xushmuomalalikni rivojlantiradigan vaziyatlar tizimini yaratish. 
6. 
Xushmuomalalikka milliy an‟ana va urf
-
odatlarimiz, o„zbekona muomala 
madaniyati, milliy ma‟naviyatimiz nuqtai nazaridan yondashish. 
7. 
O„z ona tilida puxta, lo„nda va jarangdor so„zlar tuza olish va uni nutqiy 
mahorat bilan ifodalash ta‟lim muassasalarida o„rganilayotgan har bir fan 
o„qituvchisi uchun eng zarur kommunikativ qobiliyatlardan biridir. 
Taklif etilgan ushbu tizim asosida pedag
ogik faoliyat olib borish o„qituvchi 
kasbiga oid shaxsiy fazilatlardan biri bo„lgan insonparvarlik va xushmuomalalikni 
shakllantiradi. O„qituvchi kasbiy faoliyati davomida nutqidagi so„z qudratini 
takomillashtirib boradi. U o„zbek tilining boy imkoniyatlaridan unumli foydalanish 
orqali so„z boyligini go„zal, ravon, ifodali, ta‟sirchan bo„lishiga intiladi. Zero, go„zal va 
ta‟sirchan so„zlay bilish ham san‟at. Bu san‟atdan bebahra bo„lgan o„qituvchining 
kasbiy mahorati shakllanmaydi. Qaysi fanni o„qitishdan qat‟iy nazar, o„qituvchining 
asosiy quroli so„z boyligidir, u so„z qudrati asosida kommunikativ qobiliyatini 
namoyish etadi. 
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 
 
1.Azizxo`jayeva N.N. Pedagogik texnologiya va pedagogik mahorat 
– 
Toshkent; Nizomiy nomidagi TDPU 2006. 
2. Maxsudova M.A. Muloqot psixologiyasi. Toshkent: Turon-iqbol, 2006. 
3.Xoliqov A. Pedagogik mahorat. 
– T.: IQTISOD-MOLIYA, 2011. 
4. Yuzlikаеvа E.R., Mаdyarоvа S.А., Yanbаrisоvа E.E., Mоrхоvа I.V. Tеоriya 
i prаktikа оbshеy pеdаgоgiki. – T., 2013