5-Tema.Tálim xızmetlerin qarıydarlarınıń minezi.
Reje
1.Qarıydarlar minez-qulqı faktorları analizi.
2.Tálim xızmetlerin qarıydarlar tárepinen qarar qabıllaw processi.
3.Tálim xızmetlerinde talaptı prognozlaw.
Bazarda qarıydarlardıń hár-túrli minez-qulqların túsindiriw ushın quramalı
modellerden paydalanıw kerek. Bul gruppaǵa tómendegiler kiredi:
- sistemalı modeller - bul tovarlardı satıp alıw boyınsha barlıq qararlardı qabıl qılıw
procesin sáwlelendiretuǵın modeller. Olar zárúrli faktorlardı hám olardıń óz-ara
tásirin ańlatadı,
-
stoxastik modeller,itimallı ball járdeminde qarıydarlardıń bazardaǵı minez-
qulqların boljawǵa urınıw;qarıydar áste aqırın kirisiw hám shıǵıwdaǵı
ózgeriwshilerinen ibarat bolǵan processge birlestiriledi. Biraq, bul
modeller payda
bolǵan faktorlardı sáwlelendirmeydi hám olardı baqlap bolmaydı, sebebi olar insan
kepiyati menen baylanıslı ;
-
xoshametlew,
qarıydarlardıń
ózgeriwshen
sharayatlarda
arnawlı
xoshametlendiretuǵın qurallardan paydalanǵan halda minez-qulqların málim
shártler tiykarında ózgerislerin izertlewge tiykarlanadı.
Qarıydarlardı izertlewde tómendegi tiykarǵı baǵdarlardı inabatqa alıw maqsetke
muwapıq:
- kárxananıń ózine salıstırǵanda munasábet - marketing MIKStiń tiykarǵı
elementleri (kárxananıń ónimleri hám jańa ónimleri, modernizaciya
etilgen yamasa
jańa islep shıǵarılǵan ónimlerdiń qásiyetleri, baha siyasatı,nátiyjelililik)
sharayatında kompaniya iskerliginiń túrli táreplerine munasábet.
Tálim xızmetleriniń qarıydarları individual bolıp tabıladı fizikalıq shaxslar,
kárxanalar (shólkemler) hám ulıwma miynet bazarı. Minez-qulıq tálim xızmetlerin
qarıydarları kóplegen faktorlar menen belgilenedi quramalı, kóbinese kóp vektorǵa
iye bolǵan makro hám mikro ortalıqlar qarar qabıllawǵa tásir etedi. Jeke qarıydardıń
minez-qulqı tálim xızmeti (ulıwma tálim mektep pitkeriwshisi, tálim baslanǵısh hám
orta kásip-óner tálimi mákemeleri, joqarı oqıw orınları,ekinshi joqarı maǵlıwmat
alıwdı joybarlap atırǵan qánige yamasa menejer tálim yamasa bilimlerdi jetilistiriw)
model menen xarakterlenedi.
Marketing kózqarasınan, qarıydardıń minez-qulqı óz-ara baylanıslı háreketler
procesi (kóbinese uzaq hám ajıratılǵan waqıt), bul mashqalanıń kórinisin (qáliplesiw
tálimge bolǵan mútajlik), tiyisli maǵlıwmatlardı qıdırıw tálim mákemeleriniń
mútajlikleri, usınıs -alternativlardı bahalaw,tańlaw hám onı tikkeley tutınıw
processinde bahalaw tálim xızmetlerin (tálim alıw ) hám
odan keyingi professional
hám mártebe maqsetlerine erisiw ushın paydalanıladı.
Bazarda qarıydar qararların qabıllaw procesi haqqında tálim xızmetlerin ishki
hám kombinatsiyası tásir etedi. Tutınıw resursları - ekonomikalıq,
kognitiv,demografik - soǵan qaray tańlawdıń anıq shegaraların belgileń tálim
shólkeminiń aymaqlıq jaylasıwı, dárejesi hám kásip-óner tálimi baǵdarı, onıń sapası,
bahası úyreniw hám basqalar. Psixologiyalıq faktorlar (motivatsiya, qádiriyatlar,
sezimler, assimilyatsiya, munasábet) tálimdi ámelge asırıw kólemin aldınan belgilep
beredi mútajlikleri hám tálim iskerliginiń ulıwma strategiyası.
Social -materiallıq faktorlar (mádeniyat hám submadaniyat,
social tiyisli,)
ústinlikke iye ulıwma turmıslıq qádiriyatlar hám qádiriyatlardıń qáliplesiwine tásir
etedi bilimlendiriw tarawındaǵı baǵdarlar, bul tábiy tásir etedi tálim xızmetlerin
juwmaqlawshı qarıydar tańlaw. Marketing faktorlar (xızmetler assortimenti hám
sapası, baha aralıǵı, siyasat, xoshametlew,xizmet kórsetiw) dıń parıqlanıwına úles
qosadı alternativ bazar hám qarıydar tańlawın " qollap-quwatlaw".
Tálim xızmetlerin bazarındaǵı shólkemlestirilgen qarıydarlar ushın qánigeler
tayarlawdı finanslashtiradigan kárxanalar kásip-óner tálimi mákemelerinde
(universitetler, texnikalıq mektepler, kolledjler), sonıń
menen birge, kadrlar
tayarlaw kárxanaları,xızmetkerlerdiń yamasa pútkildiń mamanlıǵın asırıw hám
qayta tayarlaw qosımsha kásiplik sistema daǵı bólindiler (bólimler),biznes tálimi.
Tálim xızmetleriniń shólkemlestirilgen qarıydarsı tálim hám tálim xızmetlerin
tańlaw boyınsha qarar qabıllaw proces onı támiyinleytuǵın shólkem
tómendegilerdiń tásiri menen xarakterlenedi.
Shólkemlestirilgen qarıydar turpayı qarıydar minez-qulqlarınan parıq etedi jalǵız
tártiptegi qarıydardıń bir qatar qásiyetleri sebepli
Bul jerde qarıydar shólkem - yuridikalıq shaxs bolıp tabıladı. Shólkemlestirilgen
satıp alıw sheshimi kóbirek adamlardı óz ishine aladı (qánigeler gruppaları ), ol
(sheshim) jáne de aqılǵa say hám tuwrıdan-tuwrı finanslıq risktı óz ishine alǵanlıǵı
sebepli tartıladı hámbiznes maqsetlerine erise almaslik. Shólkemlestirilgen satıp
alınǵan zatlar bir gruppa professional sheshim ústinde qurılǵan, klient hám xızmet
kórsetiwshi provayder ortasındaǵı jaqın sheriklik (ózara kelisimler),
korporativ
mádeniyat bazar jaǵdayı kompaniyalar maǵlıwmat infratuzilme sırtqı kórinis
máseleler qıdırıw má g'lıwmat hám baha alternativlar wáde qılıw tańlaw baha
tańlaw turaqlı sadıqlıq hám uzaq múddetli sheriklikti támiyinlew shólkemniń
qánigelerge bolǵan mútajliklerin ámelge asırıwda tiyisli tayarlıq dárejesi hám klassı.
baylanıslı.