XULOSA: Markaziy protsessor (CPU)- bir yoki bir nechta VLSI da ishlab chiqarilgan, ma'lumotlarni qayta ishlash uchun dasturiy ta'minot bilan boshqariladigan funktsional qurilma. ... Protsessor ma'lum bir ketma-ketlikda xotiradan ko'rsatmalarni tanlaydi va ularni bajaradi
Ko'p protsessorli tizimda markaziy protsessorning funktsiyalari umumiy tizim ish faoliyatini yaxshilash uchun bir nechta odatda bir xil protsessorlar o'rtasida taqsimlanadi va ulardan biri asosiy protsessor sifatida belgilanadi.IBM PC kabi zamonaviy shaxsiy kompyuterlarda qo'llaniladigan protsessorlarning xususiyatlari, Ushbu shaxsiy kompyuterlar uchun protsessorlar ko'plab kompaniyalar tomonidan ishlab chiqariladi, ammo bu erda trend sozlagichi Intel ... Uning so'nggi ishlanmasi 2006 yil boshida ishlab chiqarilgan IntelCore protsessoridir.
Intel Pentium 4 protsessorining Celeron deb nomlangan soddalashtirilgan versiyasini taqdim etadi, bu esa asosiy protsessorning yarmiga teng. Ammo shuni ta'kidlash kerakki, Celeron protsessorlarining so'nggi modellari hech qanday holatda "katta akasi" dan kam emas va hatto ba'zi hollarda undan ham oshib ketadi.
Protsessorlar bo'sh turgan quvvat sarfini kamaytirish qobiliyatiga ega (shunga o'xshash xususiyatlar Pentium protsessorlarida faqat 2-avloddan boshlab paydo bo'lgan).
9. Mavzu: OTda xotira bilan ishlash. Xotirani boshqarish. Kompyuter tizimi bosh asosiy masalasi-dasturni boshqarishdir. Dasturlar va ularning murojaat qiladigan malumotlari, bajarilish jarayonida operativ xotirada (xech bo`lmasa qisman) joylashgan bo’lishi shart. Operatsion tizimga xotirani, foydalanuvchi jarayonlari va ОТ komponentalari orasida taqsimlashga to'g`ri keladi. Operatsion tizimning bu faoliyati xotirani boshqarish deyiladi. Shunday qilib, xotira (storage memory) sinchiklab boshqarishni talab etadigan resursdir. Yaqin kunlargacha xotira eng qimmat resurs xisoblangan. Operatsion tizimning xotirani boshqaradigan qismi xotira menejeri deyiladi.
Kompyuter xotirasini flzik tuzilishi (tashkil etilishi). Kompyuterning xotira qurilmasi ikki turga: asosiy (bosh xotira. tezkor xotira. fizik xotira) va ikkilamchi (ichki xotira) xotiraga bo’linadi.
Asosiy xotira bir baytli tartiblangan yacheyka massiviga ega bo’lib. har bir yacheyka o’zining adresiga (nomeriga) ega. Protsessor buyruqlami asosiy xotiradan oladi, qayta ishlaydi va bajaradi. Buyruqlarni bajarishda asosiy xotiraning bir nechta yacheykalariga murojaat qilishga to'gri keladi. Odatda asosiy xotira yarim o’tkazgichli texnologiya asosida tayyorlanadi shuning uchun xotiradagi ma'lumotlar elektr manbasidan uzilgandan so'ng o'chib ketadi.