7-laboratoriya ishi mavzu: Raqamli qurilmalarini komponovka qilish Ishdan maqsad

Hisoblagichlar va ularning klassifakatsiyasi
Hisoblagichlar- ketma-ket qurilma bo’lib, kirish yo’liga berilgan impulslar sonini 
hisoblash va saqlash uchun xizmat qiladi.Hisoblagichlar bir nechta belgalar 
bo’yicha klassifikatsiyalanadi. Ularni alohida ko’rib chiqamiz.
1.
Hisob yo’nalishi bo’yicha:

---

a) yig’iluvchi; b) ayiruvchi;v) reversiv. 2. O’tish (perenos) sxemalarini tashkil etish 
yo’li bo’yicha: a) ketma-ket perenosli hisoblagichlar;b) to’g’ridan to’g’ri 
(skvoznoy) perenosli hisoblagichlar; v) Parallel perenosli hisoblagichlar; g) 
Kombinirlashgan perenosli hisoblagichlar. 3. Perenos koeffitsienti bo’yicha:a) 
ikkilik; b) ikkilik-o’nlik; v) ixtiyoriy doimiy qayta hisoblash koeffitsienti; g) 
hisobning o’zgaruvchan koeffitsienti bilan va h k.4. Hisoblagichning 
sinxronizatsiya asosida holatini o’zgartirish bo’yicha: a) asinxron; b) 
sinxron.
Jamlovchi hisoblagich
Jamlovchi hisoblagichda barcha razryadlar uchun 
umumiy sinxronizatsiya mavjud emas. Razryadlarning yangi holatga o’tishi 
impulslar beriladigan kirish yulidan boshlab ketma-ket va razryadma –razryad 
amalga oshiriladi. Jamlovchi hisoblagichlarda barcha razryadlar uchun 
sinxronizatsiya mavjud emas, razryadlarning yangi holatga o’tishi kirish razryadiga 
beriladigan impulsdan boshlab birin ketin razryadma-razryad bajariladi.Uning 
sxemasi quyigagi ko’rinishga ega: Ketma-ket perenosli asinxron jamlovchi 
hisoblagich Ketma-ket perenosli asinxron jamlovchi hisoblagichning vaqt 
diagrammasi Diagrammadan ko’rinib turibdiki, hisoblagichni istalgan razryadining 
holatini o’zgarish belgisi –bu oldingi razryadning (yoki kirish signalining) “1” 
holatdan “0” holatga o’tishidadir. SHuningdek, agar barcha oldingi razryadlar “1” 
holatdan “0” holatga o’tgan taqdirdagina katta razryad “1” holatga o’tadi.Vaqt 
diagrammasidan ko’rinadiki, hisoblagichni o’rnatish vaqti t ketma-ket o’tayotgan 
razryadlar soniga bog’liqdir va N-razryadli hisoblagich uchun quyidagi oraliqda 
o’zgaradi: Impulslar kelishining maksimal chastotasi (fmax) birinchi trigger 
ulanishining chegaraviy chastotasi bilan aniqlanadi. Hisoblagichning asosiy 
yutug’lari-mikrosxemalarning soni minimal bo’lganida va elektr aloqalarning soni 
kamligidadir. Uning kamchiligi-tezligining pastligidir.