7-ma’ruza. Masofali oʻqitishni tashkil etish va ommaviy ochiq onlayn kurslar. Reja

Avtor - masofaviy kursni yaratuvchi, uni yangilatuvchi va taxrirlovchi shaxs. Metodist - masofaviy kurs avtoriga konsultatsiyalar beruvchi va kursni taxrirlovchi shaxs.
O‘qituvchi - o‘quvchilar bilan o‘qish jarayonida mulokotda bo‘luvchi va ularga yordam beruvchi hamda ularning bilimlarini tekshiruvchi shaxs.
Ruxshunos - o‘qish jarayonining psixologik monitoringni tashkil qiluvchi shaxs.
Administrator - o‘quvchilarni kabul qilish va o‘qishdan chetlash masalalarini yechuvchi va malakali o‘qituvchilarni jalb qiluvchi shaxs.
Dokumentoved - hujjatlar bilan ishlovchi shaxs.
Telekommunikatsiya va dasturiy ta’minot gruppasi –dasturlar va telekommunikatsiya resurslar ishini ta’minlovchi shaxslar.
O‘quvchilar - o‘quv jarayonida qatnashuvchi shaxs.
O‘quv jarayoninini tashkil qilishda esa albatta quyidagi qadamlarni bajarishimiz zarur bo‘ladi:
Kurs maqsadlarini aniqlash. Qaysi bilimlarni (mavzular, fan va ... ) va kimlar uchun o‘qitish kerak.
O‘qish metodlarini tanlash. O‘quv jarayoni davomida bilimlar va kunikmalar darajasini diagnostika hamda tekshirish manbalarini va usullarini aniqlash kerak.
O‘quv materialga metodik talablarini ishlab chiqarish. Yangi bilimlarni berish usullarini va hajmlarni aniqlash kerak.
Darslar jadvalini ishlab chiqarish. Butun kursni bir nechta modullarga bo‘lish, har bitta modul tugallashidan keyin o‘quvchi tomonidan qanaqa bilimlarga ega bo‘lishini aniqlash kerak.
O‘quv jarayonini monitoringni tashkil qilish. Tekshiruv jarayonlarni rejalashtirish, O‘quvchilarning mustaqil ishlarini rejalashtirish, O‘quv jarayoni natijalarini prognozlashtirish, Natijalarni aniqlash va tahlil qilish.
Masofaviy o‘qitishda axborot manbalari bilan ta’minlash.
O‘zbekiston boshqa mustaqil davlat hamdustligi mamlakatlariga o‘xshab o‘zining ta’lim sohasini jahon standarlariga olib kelishda ko‘p harakatlar qilmoqda. Mamlakatimizning maydoni kattaligi va markazdan geografik uzoqlashgan regionlar mavjudligi elektron ta’limni rivojlanishiga asosiy sabab bo‘lib, unga katta ahamiyat berilishiga olib kelmoqda. Hozirgi moliyaviy tankislik davrida, ta’limning bu turidan keng mikyosda foydalanish lozim. Mazkur ta’lim turini joriy qilish bilan bog‘liq ayrim muammolarning kelib chikishi tabiiy. Bular asosan mablaglar, texnika ta’minoti va shu sohada malakali muxandis hamda pedagog kadrlar yetishmovchiligi, lekin biz shu muammolarni imkoniyat darajasida hal qilishimiz zarur chunki, O‘zbekiston sharoitida masofaviy ta’limni tashkil qilinish katta samara berishi aniq.
Shu bilan birga mamlakatimizda 2000 yildan o‘z ishini olib borgan, AQSh Davlat Departamentining Ta’lim va Ma’daniyat masalalari buyicha byurosi (ECA) va Xalkaro Ilmiy Tadkikotlar va Olimlarni Ayrboshlash Kengashi (IREX) tomonidan tashkil qilingan "Internetdan foydalanish va o‘qitish programmasi" (http://www.iatp.uz) va "O‘zbekiston maktablarida Internet" (http://www.connect.uz) programmalarini ham aytish lozim. Shu programmalarning asosiy vazifasi - bizning Respublikamizda Internet va uning xizmatlarini rivojlantirish va axoli ichida keng tadbik qilish. Ushbu programmalar natijasi deb hozirgi kunda Respublikamizning 16-ta shaxrida axoliga beminnat xizmat ko‘rsatgan "Internetdan bepul foydalanish"
markazlari hamda Respublikamizning 6-ta viloyatining 60 maktablarida tashkil qilingan Internet markazlarini aytish mumkin.
Shu bilan birga o‘zbek tilidagi Internetni rivojlanishi va undagi ta’lim sohasiga tegishli maxsus saytlarini paydo bo‘lishini ham aytish lozim deb hisoblaymiz. 2004 yilning birinchi kvartalning o‘zida Internet foydalanuvchilar soni taxminan 511 000 ga yetdi (2003 yil boshida 275 000 ta). Shu bilan birga 2003 yil boshiga nisbatdan internet provayder va operatorlar soni 263 (usish 94,8%), UZ zonadagi Websaytlar soni esa 2600 dan oshdi (usish 188,4%), Internetga bog‘langan davlat korxonalar soni 470 (usish 63,6%), hujalik sub’etlar soni 8600 (usish 68,9%), internetdan ommaviy foydalanish punktlar soni 228 (usish 115,1%) ga teng bo‘ldi.
IATP programmasining internet grantlari natijasida tashkil qilingan va 2002 yildan faoliyat ko‘rsatib kelgan "Masofaviy ta’lim portali" (http://dl.freenet.uz) yoki ko‘plab Respublikamiz Universitet va Institutlari tomonidan o‘zlarining Web sahifalarida tashkil qilingan "Masofaviy ta’lim kurslari"ni ham alohida aytishimiz zarur (masalan http://nuu.uz O‘zbekiston Milliy Universiteti saytida tashkil qilingan kurslar). Ta’lim sohasiga tegishli ko‘plab foydali va qiziqarli Web saytlar yaratilmoqda, (http://www.bilim.uz , http://www.bilimdon.uz , http://www.ilm.uz , http://www.student.uz , http://www.study.uz va boshqalar). Eng kuvonarli esa internetda nafaqat universitet, institut, kollej va akademik litseylar balki maktablar ham o‘zlarining Web sahifalariga ega bo‘lishmoqdalar.
Boshqa misol qilib Respublikamizning oliy yurtlari tomonidan tashkil qilingan videokonferentsiyalarni ham aytish mumkin. 2002 yilda Respublikamizda birinchi marta Prezident Devoni, Tashki Iqtisod Alokalar Vazirligi, Jaxon Iqtisod va Diplomatiya Universiteti va Toshkent Davlat Iqtisodiiyot Universiteti o‘rtasida videokonferentsiya o‘tkazildi. Hozirgi kunda Respublikamizning Toshkent Davlat Texnika Universiteti, Toshkent Davlat Iqtisod Universiteti, Jaxon Iqtisod va Diplomatiya Universiteti, Toshkent Davlat Pedagogika Universiteti va boshqa oliy o‘quv yurtlarida bir necha marta videokonferentsiyalar o‘tkazilgan edi va o‘tkazilmoqda.
Topshiriq va nazorat savollari:
Elektron o‘qitish tizimi nima va uning ahamiyati qanday?
Elektron o‘qitish tizimida qanday dasturiy vositalar ishlatiladi? Masofaviy ta’lim va masofaviy o‘qitish tushunchalarini asoslang? Masofaviy o‘qitishning ta’lim tizimidagi o‘rni qanday?
Masofaviy o‘qitish kontseptsiyasi haqida nimalar bilasiz? Masofaviy o‘qitishni rivojlantirish bosqichlarini sanab o‘ting?