7-mavzu. Jadval protsessorlaridan iqtisodiy masalalarni yechishda foydalanish. Reja

ППЛАТ (17.5%, 6 , , 5000) = -536.27 ming so`m
ni tashkil qiladi. .
Misol. “Protsentlar bo`yicha to`lovlar” ni hisoblaymiz.
Yechish. Hisoblash ishlarini quyidagi usulda bajaramiz. Birinchi yil uchun protsentlar bo`yicha to`lov 70000*0.17 = 11900 ming so`mni tashkil qiladi. Yil boshidagi qarz summasidan umumiy to`lovlarni ayiramiz va birinchi yilning oxiri, ikkinchi yilning boshiga qarz summasini aniqlaymiz:
70000-31680.16=38319.84.
Shu summa bo`yicha ikkichni yil uchun 17 % foiz summasini topamiz:
50219.84 · 0.17 = 8537.57.
Xuddi shu usul bilan uchinchi yil uchun protsent summasi hisoblanadi:27077.06
· 0.17 = 4603.1.
EXCEL da bu ishlar youyidagicha yoziladi: ПРПЛТ(17%, 1, 3, -70000) = 11900 ming so`m. ПРПЛТ(17%, 2, 3, -70000) = 8537.57 mipg so`m . ПРПЛТ(17%, 3, 3, -70000) = 4603.10 ming so`m.
<sub> Qarz bo`yicha asosiy to`lovlarni hisoblash.</sub>
ОСПЛТ funksiyasi. Bu funksiya xar bir hisob davrining boshi yokioxirida bir miqdorlar bilan to`lanadigan qarzlarning muayyan davrdagi asosiy to`lov miqdorini (qarzdorlik bo`yicha) hisoblash uchun xizmat qiladi.
Funksiya umumiy ko`rinishda quyidagicha yoziladi:
ОСПЛТ(norma, davr, kdavr, ts, bs, tip).
Misol. ОСПЛТ funksiyasi yordamida “qarz bo`yicha asosiy to`lov” ni hisoblashga xarakat qilamiz.
Yechish. Qarz bo`yicha asosiy to`lov (qarzni to`lash) fiksirlangan davriy to`lov


va qarzning to`lanmagan qismi uchun hisoblangan protsent stavkalari orasidagi farq shaklida hisoblanadi. Masadan, birinchi yil uchun
31680.16-11900 = 19780.16 ming so`m.
Qarz bo`yicha asosiy to`lovlarning xajmi EXCEL muxitida ОСПЛТ funksiyasi yordamida quyidagicha hisoblanadi:
ОСПЛТ(17%, 1, 3, 70000) = -19 780.16 so`m. ОСПЛТ(17%, 2, 3, 70000) = -23 142.78 so`m. ОСПЛТ(17%, 3, 3, 70000) = -27 077.06 so`m.
Protsentlarning effektiv va nominal stavkalarini hisoblash
ЭФФЕКТ va НОМИНАЛ funksiyalari Protsentlarning effektiv va nominal stavkalarini hisoblash uchun mo`ljallangan. Qimmatbaho qog’ozlarni ishlab chiqishda, yirik mablag’larga shartnromalar tuzishda, ssuda olinganda qarzdorlik shartnomalarida yillik nominal stavkasi xamda to`lovlarini hisoblash muddatlari (yillik. yarim yillik, kvartal yoki oylar bo`yicha) ko`rsatib qo`yiladi.
Nominal protsentlar bo`yicha hisoblash ishlari murakab protsentlar formulasi bo`yicha amalga oshiriladi. Murakkab protsentlar bo`yicha hisoblangan nominal stavka asosida olinadigan daromadni ta`minlashi mumkin bo`lgan yillik stavka ˗ bu effektiv protsent stavkasidir. Natijasiga ko`ra Nominal va effektiv protsent stavkalari moddiy jihatdan ekvivalent hisoblanadi.
ЭФФЕКТ funksiyasi. Bu funksiya umumiy ko`rinishda quyidagicha yoziladi:
ЭФФЕКТ (nominal stavka, davrlar soni )
Misol. 3 yilga olingan va nominal protsent normasi 12 % bo`lgan 1 00 mln so`m qarzni ko`raylik. Faraz qilaylik, olingan qarzning hammasi va uning ustidan hisoblangan barcha foiz to`lovlari shu muddatning oxirida bir vaqtda to`lanishi rejalashtirilgan. Agar hi soblangan protsentlar a) yillik; i) kvartal; s) oylik; g) utsnlik bo`lsa, qanday summa to`lanishi lozim?
Yechish. Ushbu masalani bir nechta usullar yordamida xal qilish mumkin. EXCEL muhitida БС funksiyasi nazarda tutilgan bo`lib, u quyidagi tarzda hisob˗kitob ishlarini bajarishi mumkin:
a) БС (12%/2; 2*3 ; ; -100) = 1418.52;
b) БС (12%/4; 4*3; ; -100) = 1425.76;
v) БС (12%/12; 12*3 ; ; -1000) = 1430.77;
g) БС (12%/365; 365*3 ; ; 1000) = 1433.24.
Boshqa tomondan, qarzlarning kelajakdagi summasini effektiv protsent stavkasi orqali ham hisoblash ham mumkin. Bu yacheykalar uchun effektiv protsentstavkalarini
hisoblaymiz:
a) A1 = ЭФФЕКТ(12%; 2) = 0.1236; b) A2 = ЭФФЕКТ (12%; 4) = 0.1255; v) A3 = ЭФФЕКТ (12%; 12) = 0.1268;
g) A4 = ЭФФЕКТ (12%; 365) = 0.1275.
B1 yacheykaga qarzning kelajakdagi umumiy bahosini aniqlash uchun quyidagi formulani kiritamiz: A1=БС(A1; 3; ; -1000) va uning nusxalarini B2:B4 yacheykalarga ko`chiriladi. YUqorida keltirilgan a) ˗ g) xolatlar uchun hisoblash natijalari mos ravishda B1:B4 yacheykalarda quyidagicha bo`ladi:


_Formula ^Hisob