7-mavzu: Xalqaro turizmda inson xulki va odob-axloki. Xalqaro turizmda madaniy xilma-xillikning tarkalishi

6.2. Madaniyat sivilizatsiyasi.
Madaniyat yana sivilizatsiyaga o’xshatiladi. (Tylor, 1874) Bu tasavvurga ko’ra ba’zi mamlakatlarda va ko’pchilik milliy madaniyatli yoki boshqalardan ko’ra yaxshiroq madaniylashgan. O’xshashligi, ba’zi odamlar ko’proq madaniyatli va boshqalardan ko’ra yaxshiroq madaniylashgan. Ushbu so’z madaniyatli odamlarni yuqori darajada faol muzey san’ati va klassik musiqa tinglovi haqidagi fikrlarni tasvirlaydi. (Bakhtin, 1981) Bu faolliklar”yuqori madaniyat” deb ataladi va ijtimoiy guruxlar boshqaruvini davom ettiradi. Yuqori madaniyat ommaviy madaniyatdan yoki mashhur madaniyatdan (ror madaniyat) farq qiladi, ya’ni ommaviy madaniyatni davom ettiradi (yuqori darajada emas). Bugungi kunda ommaviylik yana o’ziga madaniyatli faollikni yuqoriligibilan jalb qiladi.
Madaniyat so’zi ko’pgina G’arbiy dunyoni belgilaydi; ba’zida G’arbiy madaniyat ko’proq madaniylashgan va G’arbiy bo’lmagan madaniyatdan yaxshiroqdir deyiladi. Bu faraz xato. G’arbiy bo’lmaganlar hozirda madaniylashgan va madaniyatli G’arbliklardek, turlicha yo’llarni ko’rishadi.


6.3. Hududiy madaniyatlar.
Turli xil geografik hududlar ijtimoiy munosabatlari madaniyatga turlicha ta’sir ko’rsatish, mustahkamlashtirish, tijorat, sayohat, migrattsiya, aloqalar va ommaviy axborot vositalari orqali xarakterlanadi. Misol uchun, Afrikaliklar madaniyati,asosan sub-Saharan Afrikaliklar madaniyati, Evropa mustamlakachiligi tomonidan va Arab va Islom madaniyati ayniqsa Shimoliy Afrika tomonidan ta’sir ko’rsatilgan. Amerikaliklar madaniyati Afrikalik odamlar madaniyati, Evropa va Osiyo tomonidan ta’sir ko’rsatilgan, mashaqqatli tijorat ishlariga kura yoki Evropadagi immerigatsiyaning ko’rinishi etib kelgan. ( e.d, Nemis, Ingliz, Frantsuz, German, Italya, Partugaliya, Skandinaviya yoki Ispaniya), Lotin Amerikasi (e.d Kuba, Meksika va Nikaraga) va ko’prok yaqini osiyo. (e.d Xitoy, Koreya va Vitnam). Shimoliy Amerikaliklar madaniyati “aralash madaniyat” deb bilishadi, chunki turli xil madaniyat elementlari turilcha madaniyatlar va bellashuvlarni moslashtiradi. Osiyoliklarda madaniy an-analar Konfudzm filosiflari xulosalari va ijtimoiy va ayniqsa Sharqiy Osiyo, Tozim va Buddizm tomonidan ta’sir ko’rsatiladi. Hindizm va Islom Janubiy Osiyoning bir qismi bo’lgan madaniyat qadriyatlarga ta’sir ko’rsatadi. Xitoyning ta’siri va Koriyaliklarni Xitoyga yozishi, Yaponiya va Vitnam tillarini yaxshi biladi. Tinch okeanidagi mamlakatlar ularning mahalliy madaniyatlari Evropaliklar madaniyatidek yaxshi ta’sir ko’rsatgan. Misol uchun Avstraliya va Yangi Zellandiya madaniyatlari yangi Zellandiya tub axolisining madaniyati va Avstraliya mahalliy axolisi va Evropalik ko’chmanchilar tomonidan shakllantirilgan. Ponisan madaniyati Xristiyanlar tomonidan kuchli ta’sir ko’rsatilgan. Evropaliklar madaniyati Xristiyanlar madaniyati va qadimiy Rim, qadimiy Gritsiya tomonidan juda ta’sir o’tkazilgan. O’rta Sharq Turkiyaliklar madaniyati va Persianliklar, Arablartomonidan ta’sir ko’rsatilgan. Bu hududlarda Musulmonlar ustunligi, ko’p raqamli mayda millatlar (Xristiyanlar va boshqalar) bu erda yashashadi. Arablar madaniyati adabiyt va arxitektura sa’at, yozuvchilik ularning tilga ta’siri, Turkiyaliklar madaniyati orqali Islom va Persialiklar ta’sir ko’rsatgan Eron madaniyati Iroqva Turkiyaga ta’sir ko’rsatgan.(http:G’G’en.wikpedia. orgG’wikiG’ Culture&Culture-by-region).