7-Tema. Kreditke uqıplılıqtıń analizi

 
Kárxana iskerliginiń aǵımdaǵı hám perspektivadaǵı rawajlanıwın bahalawda 
bankler tárepinen tómendegi áhmiyetli táreplerge áhmiyet qaratıladı. 
 
Kredit alıwshınıń iskerligin bahalaw 
Bahalaw elementleri
Kórsetkishleri
Klienttiń iskerlikti 
rawajlandırıwǵa umtılıwı: 
ósiw dinamikası; 
ózgermelilik; 
perspektivalıq. 
Ónim (jumıs, xızmet)lerge 
talaptıń ózgerisi: 
klientlerdiń sıpatlaması; 
bazar kólemi hám sapa kórsetkishleri; 
satıw kólemi; 
baha belgilew tártibi; 
satıw rejesi; 

---

talaptıń turaqlılıǵı; 
tovardıń almasıwshańlıǵı; 
qáwip-qáterler. 
Usınıstıń ózgerisi: 
básekileslerdiń jaǵdayı; 
jónetiwdiń muwapıqlıǵı; 
jónetiwdiń qáwip-qáteri; 
bahanıń turaqlılıǵı; 
jumısshı kúshi menen baylanıslı sebepler; 
xalıq aralıq valyutaǵa talaptıń bar ekenligi. 
Ónimniń sapa klassifikaciyası: 
texnologiya dárejesi; 
ónimniń sapası; 
kapital hám miynet sıyımlılıǵı. 
Báseki dárejesi: 
básekilesler; 
básekiniń intensivligi; 
bazarǵa kiriwde tosıqlar; 
Aldınǵı básekileslerdiń bazardaǵı úlesi. 
Kreditke uqıplılıq analiziniń maqseti 
– kárxanalardıń kredit, qarız 
qarjıların qamtıw boyınsha olardıń finanslıq jaǵdayı hám nátiyjelerin analizlew 
arqalı pul qarjıların kóbeytiw imkaniyatlarınıń retrospektiv analizin ámelge 
asırıwdan ibarat. 
Kárxanalardıń kreditke uqıplılıǵın bahalawda analiz aldına tómendegi 
wazıypalar qoyıladı:
■
kárxanalardıń kreditke uqıplılıǵın dáwirli aralıqlar boyınsha úyreniw;
 
■
kárxanalardıń finanslıq turaqlılıǵı, aktivler hám kapital paydalılıǵın 
bahalaw;
 
■
qarjılardı jaylastırıwdaǵı jaǵday, olardıń aylanıwshańlıǵın bahalaw;
 
■
múddeti ótken minnetlemelerdiń jaǵdayı, kárxanalardıń finanslıq 
ǵárezsizlik dárejesindegi ózgerisler, satıw kólemindegi ósiw, likvid qarjılardıń 
jaǵdayı sıyaqlı qosımsha kórsetkishlerge baha beriw;
 
Kreditke uqıplılıqtı analizlewdiń dárejesi hám sapası maǵlıwmat 
derekleriniń tolıqlıǵına hám olardıń hár tárepleme úyreniliwine baylanıslı. Sol 
sebepli analizlewde úyreniletuǵın maǵlıwmatlardı ajıratıw hám olardı 
sistemalastırıw áhmiyetli másele bolıp esaplanadı. Tómende, kárxanalardıń 

---

kreditke uqıplılıǵın bahalaw, analizlewdiń maǵlıwmat derekleri hám olar qoyılǵan 
talaplardı keltirip ótemiz.