8- lekciya. Mashina hám apparatlardı jemiriliwi. Mexanik jemiriliw. Joba

2.1.3. Jihozlarning nosozlik va buzilishlarining foydalanish-texnik sabablari

Jihozlarning buzilish va nosozlik sabablaridan asosiylari quyidagilardan iborat:

• 
  jihozni yig`ayotganda aylanadigan qismlarini muvozanatlashtirish, chilangarlik-yig`ish, payvandlash va boshqa ishlarning sifatsiz bajarilishi;
  

• 
  jihozni o`rnatish, sozlash-foydalanish va ta`mirlash ishlarining qoniqarsiz bajarilishi;
  
• 
  jihozni ishlatish vaqtida qoniqarsiz texnik xizmat ko`rsatish.
  

Silliq va pog`onali vallarning xarakterli zarar ko`rishi: charchash, mustahkamlik va qattiqlik etarli bo`lmaganligi sababli valning burilish deformatsiyasiga uchrashi; yeyilish sabablari: podshipniklar, tishli uzatma g`ildiragi, yulduzcha va shkiv qo`nadigan val bo`yinchasi va sapfalarining shakli va holatining o`zgarishi; shponkaning val materialidan qattiqroq materialdan tayyorlanganligi yoki shponkani noto`g`ri qo`ndirish sababli valning shponka ariqchalarining yeyilishi; val rezbalari va markaziy teshiklarining yeyilishi va h.k.
Jihozdagi podshipniklarning isib ketish sabablari:

• 
  podshipnik sapfasi (korpusi)dagi yog`lash materialining abraziv zarrachalar bilan ifloslanishi;
  

• 
  korpusda keragidan ko`p moylash materiali bo`lishi;
  

• 
  moylash materiali noto`g`ri tanlanishi yoki vaqtida moylanmasligi ;
  

• 
  korpus tirqishlaridan moylovchi moddaning sizib chiqarilishi sababli "quruq" ishqalanishning hosil bo`lishi natijasida;
  

• 
  podshipnikning haddan tashqari yeyilishi;
  

• 
  podshipnik xalqasida darz va xasta paydo bo`lishi;
  

• 
  podshipnik separatorining yeyilishi;
  

• 
  vallar o`qdoshligi noto`g`ri yoki podshipnik valga qiyshiq o`rnatilgan bo`lib, podshipnikka katta yuklama tushishi natijasida;
  

• 
  uzatmalar (tasmali, zanjirli) qattiq tortilgan bo`lsa, ishlash paytida zarba va silkinish paydo bo`lishi natijasida va h.k..
  

Rezbali birikmalarning susayishi natijasida zarbali yuklama paydo bo`lib, bu jihoz korpusi va detallarida darz ketishi yoki sinishiga sabab bo`ladi.
Tishli uzatmalarda nuqsonlar vallar o`qdoshligining qiyshayishi, ilashma yuzalarining ifloslanib yoki moylash moddasining kamligi tufayli vujudga keladi. Ilashmaning yuqori yuklama ostida ishlashi, tishli g`ildiraklarning valga noto`g`ri qo`ndirilishi natijasida paydo bo`ladigan yon tomon va radial urilish, o`q bo`yicha g`ildirakning ko`chishi yoki qiyshayishi tishlarning sinishiga olib keladi.
Zanjirli va tasmali uzatmalarda bo`ladigan nuqsonlarga sabab: val deformatsiyasi va vallar qiyshiqligi, moylash materialining yo`qligi, shponkani qo’ndirish (посадка) noto`g`riligi, zanjir yoki tasmaning haddan ziyod tortilganligi yoki bo`shligidan iborat bo`ladi.