8- mavzu: Induktivlik haqida umumiy ma‘lumotlar



Yüklə 173,42 Kb.
tarix28.09.2023
ölçüsü173,42 Kb.
#150221
8-dars-Индуктивлик

8- Mavzu: Induktivlik haqida umumiy ma‘lumotlar


8.1. G‘altaklar va drossellar


Induktivlik genri (H) hisobida o‘lchanadi. O‘tkazgichda tok 1 daqiqa ichida 1 amperga tekis o‘zgarganda unda 1 volt o‘zinduksiya elektr yurutuvchi kuch hosil bo‘lsa, bunday o‘tkazgichning induktivligi 1 H bo‘ladi. Induktivlik maydaroq o‘lchov birligi milligenri (mH) deb ataladi: 1 H = 1000 mH. Induktivlikning genridan million marta kichik bo‘lgan o‘lchov birligi ham bor. Bu birlik mikrogenri (mkH) deb ataladi. 1 H = 1000000 mk H = 106 mkH: 1 mk H = 1000 mk H. Induktiv g‘altaklar L harfi bilan, drossel Dr harfi bilan belgilanadi. Turli sim g‘altaklarning induktivligi va g‘altaklardagi o‘zaklar turlicha bo‘ladi. Po‘lat, temir, aluminiy, ferritlardan foydalaniladi. G‘altakdan o‘zgaruvchan tok oqib o‘tganda, g‘altak atrofida magnit maydoni hosil bo‘ladi, o‘zgaruvchan magnit maydoni g‘altakning o‘ramlarini kesib o‘tib, unda o‘zinduksiya elektr yurituvchi kuchni (EYK) hosil qiladi. G‘altakning induktivligi uning ko‘ndalang kesimiga va uzunligiga bog‘liq, o‘ramlar sonini o‘zgartirmasdan g‘altak uzaytirilsa, induktivlik kamayadi.
D r
Metall o‘zakli drossel
Dr
Ferrit o‘zakli drossel


  1. 3

Ikki chulg‘amli ferrit o‘zakli drossel

  1. 4


8.2. Induktivlikdagi rangli halqali (rangli nuqtali) belgilar


Rangli shartli belgilar induktivlik va ruxsat etilgan xatolik miqdorini bildiradi, asosan, 4 yoki 3 ta rangli halqalar bilan yoki rangli nuqtalar bilan belgilanadi. Boshidagi ikki tarangli nuqta induktivlik kattaligini mikrogenrida (mkH, µN), uchinchi rangli nuqta ko‘paytma, to‘rtinchi nuqta ruxsat etilgan xatolik miqdorini bildiradi, uchta rangli halqali induktivlik 20% xatolik miqdoriga ega. Rangli halqaning birinchisi qolganlariga nisbatan qalinroq qilib belgilanadi.

Induktivlikning shartli belgilari


Induktivlikning shartli belgilanishi, xatolik miqdori tayinlangan asl induktivligining og‘ishi ko‘rsatilgan induktivligi raqam bilan ruxsat etilgan xatolik miqdori harf bilan aniqlanadi. Induktivlikni aniqlashning ikki usuli mavjud.
A – birinchi ikkita raqam asosiy ma’nosini mikrogenrida (mkH, µN), oxirgisi nollar sonini bildiradi, keyingisi raqamdan keyin harfda ruxsat etilgan xatolik miqdorini bildiradi. Masalan, tanasidagi belgisi 101J bilan belgilangan bo‘lsa, 100 mk H +5%. Agarda 10 mk H dan kam bo‘lsa, o‘nlikdan keyin vergul o‘rniga R yoki N harfi qo‘yiladi. 1 mkG bo‘lsa, harf ko‘rsatilmaydi, bu induktivlikning ruxsat etilgan xatolik miqdori 20% bo‘ladi.
Ruxsat etilgan xatolik miqdori: D = + 0,3 mk H J =+5% K = + 10 % M = +20 %



Kumush



0,01

10%

Oltin



0,1

5%

Qora


0

1

20%

Jigarrang

1

1

10


Qizil

2

2

100


Olovrang

3

3

1000


Sariq

4

4



Yashil

5

5



Ko‘k

6

6



Siyohrang

7

7



Kulrang

8

8



Oq

9

9



Ranglar

1-halqa

2-halqa

ko‘paytma

xatolik

В – induktivlik bevosita mikrogenri (mkH, µН)da shartli belgilanadi. Bunday holatda shartli belgi 680 K – 68 mk H ±10 bo‘ladi.
A-belgilanishda esa 680K – 68 mk H emas, 680 mk H ± 10 bo‘ladi.

Induktiv g‘altaklarning belgilanishi


2N2D –2,2 nH + 0,3 nH 1R0K– 1,2 mkH +10% 1470K – 47 mkH +10%
22N – 22nH 2R2K– 2,2 mkH +10% 680K – 68 mkH
R10M – 0,10 mk H + 20% 3R0K– 3,3 mkH +10% 101K – 100 mk H +10%
R15M– 0,15 mkH + 20% 4R7K– 4,7 mkH +10% 151K – 150 mkH +10% 1R0K– 1,2 mkH +10% 330K – 33 mkH +10% 102 – 1000 mkH
Yüklə 173,42 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin