8- variant Iqtisodiy-ijtimoiy jarayonlarda bog‘likliklar turlarini o‘rganish

2. Korrelyatsion-regression tahlilda eng kichik kvadratlar usulining qo‘llanilishi.
Funksiyalar parametrlari odatda “eng kichik kvadratlar” usuli bilan aniqlanadi. Eng kichik kvadratlar usulini mazmuni quyidagicha: haqiqiy miqdorlarning tekislangan miqdorlardan farqining kvadratlari yigindisi eng kam bo‘lishi zarur:

t
S  _Y  Y ²  min
Bir omilli chiziqli bog‘lanishni olaylik:
Y_t  a₀  a₁t
Bu normal tenglamalar tizimi.
Regression modelning parametrlarini baholash bog‘liq o‘zgaruvchi Y ning taqsimlanish ehtimolini topishdir. Modelda Y_i normal taqsimlangan va variatsiyasi:
var (Y)=² ga teng
Eng kichik kvadratlar usulida hisoblash tamoyili Y_i larning haqiqiy qiymatlarining o‘rtacha qiymatidan farqining kvadrati summasini topishdan iborat.
3. Ekonometrik modellarning iqtisodiy tahlilida verifikatsiya bosqichi.
Korrelyatsion va regression tahlil asosida tuzilgan ekonometrik modelning statistik ahamiyatligi verifikatsiya bosqichida tekshiriladi.
Ekonometrik modellashning uchinchi bosqichi – verifikatsiya qilish.

• 
  Tuzilgan modelni ahamiyati to‘rtta yo‘nalish bo‘yicha tekshiriladi:
  
• 
  modelning sifati ko‘plikdagi korrelyatsiya koeffitsienti va determinatsiya koeffitsienti yordamida baholanadi;
  
• 
  modelning ahamiyati approksimatsiya xatoligi va Fisher mezoni yordamida baholanadi;
  
• 
  modelning parametrlarini ishonchliligi Styudent mezoni bo‘yicha baholanadi;
  
• 
  Darbin-Uotson mezoni yordamida «Eng kichik kvadratlar usulining» bajarilish shartlari tekshiriladi.
  

Tahlil qilinayotgan qatorlar dinamikasi har doim anchagina uzunroq qatorlarning tanlamasi hisoblanadi. Shuning uchun korrelyatsion- regerssion tahlil asosida olingan ekonometrik modellarning ishonchliligini har tomonlama tekshirish va baholash lozim.
Tuzilgan ekonometrik ahamiyatliligi, ishonchliligi va keyinchalik bashoratlashda qo‘llash mumkinligi quyidagi mezonlar asosida baholanadi:

1. 
   Ekonometrik modellarni ahamiyatini Fisher mezoni va approksimatsiya xatoligi yordamida baholash.
   
2. 
   Ekonometrik modellar sifatini ko‘p omilli korrelyatsiya koeffitsienti va determinatsiya koeffitsienti yordamida baholash.
   
3. 
   Ekonometrik model parametrlarini Styudent mezoni yordamida baholash
   
4. 
   Qatorlarda qoldiq avtokorrelyatsiyani Darbin-Uotson mezoni bo‘yicha baholash
   

Tahlil qilinayotgan qatorlar dinamikasi har doim anchagina uzunroq qatorlarning tanlamasi hisoblanadi. Shuning uchun korrelyatsion- regerssion tahlil asosida olingan ekonometrik modellarning ishonchliligini har tomonlama tekshirish va baholash lozim.