80 azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin xəBƏRLƏRİ, YER elmləRİ, №1-2, 2016 A. T. Ağayev, A.İ.İsmayılov, T.İ. Süleymanov, 2016

 
 
4-ci şəkil. 
Kosmik təsvirlərdən alınan nəticələr
 
 
5-ci şəkil. 
Kosmik təsvir üzərində subasma və daşqın zamanı bəndin dağıldığı ərazinin 3 D təqdimatı, 
seçilmiş 3 test xətti üzrə işlənilmiş profillər 

---

A.T.Ağayev, A.İ.İsmayılov, T.İ.Süleymanov 
XƏBƏRLƏR 

YER ELMLƏRİ ■ ИЗВЕСТИЯ 

НАУКИ О ЗЕМЛЕ ■ PROCEEDINGS 

THE SCIENCES OF EARTH
84 
Yaradılmış TIN əsasında ərazinin relyefi aş-
kar təsvir olunmuş, seçilmiş üç profil əsasında çay 
hövzəsinin sağ və sol hissələrindəki hündürlük fər-
qinin əsasən 1 metr, bəzi hallarda isə 1 metrdən çox 
olduğu müəyyən olunmuşdur. Bununla da bəndin 
dağılması zamanı suyun axın istiqaməti haqqında 
aydın təsəvvür yaratmaq mümkün olmuşdur. Hün-
dürlük fərqi çox olan nöqtələr suqoruyucu bəndə 
yaxın olan ərazilərdə aşkar edilmiş, bununla da ça-
yın daşması nəticəsində bəndin məhz həmin yerdən 
dağılması faktı öz təsdiqini tapmışdır
 
Nəticə.
Məqalədə çay daşqınının əhatə dai-
rəsini daha dəqiq müəyyən etmək üçün Landsat 5 
TM peykinin mültispektral təsvirlərindən və CİS 
texnologiyalarından istifadə imkanları araşdırılmış-
dır. Tədqiqat prosesində ArcGIS proqram təmina-
tının müvafiq modul və alətlərindən istifadənin üs-
tünlükləri şərh olunmuşdur. 
Seçilmiş tədqiqat ərazisi (Sabirabad rayonu-
nun Mürsəlli kəndi) timsalında təcrübə profilləri 
üzrə relyefin yüksəklik fərqlərinin hesablanması me-
todikası işlənilmiş və subasmanın çayın sağ sahili 
boyunca baş verdiyi areallar müəyyən edilmişdir. 
Tədqiqatın nəticələri ərazilərin daşqınlara məruz-
qalma təhlükəsinin proqnozlaşdırılması və mühafizə 
tədbirlərinin həyata keçirilməsi üçün praktiki əhə-
miyyətə malikdir.