9- §. Hujayrani o‘rganish tarixi va hujayra nazariyasi


Belgilar Dominantlar



Yüklə 1,04 Mb.
səhifə2/3
tarix25.09.2023
ölçüsü1,04 Mb.
#148262
1   2   3
Odam genetikasining o‘rganish usullari

Belgilar

Dominantlar

Retsessivlar

Jingalak (geterazigotada taram­taram) soch
Sochning erta to‘kilishi
Malla bo‘lmagan soch
Qo‘y ko‘z
Sepkillar
Pakanalik
Polidaktiliya (ortiqcha barmoqlar bo‘lishi)

To‘g‘ri soch
Normal
Malla soch
Ko‘k yoki kulrang ko‘z
Sepkillar bo‘lmasligi
Normal bo‘y
Barmoqlar sonining normal bo‘lishi

Ko‘pgina kasalliklar retsessiv holda nasldan naslga o‘tishi geneologik usul yordamida aniqlangan. Jumladan: qandli diabet, tug‘ma karlik, gemofiliya, shizofreniya (og‘ir ruhiy kasallik)ning ba’zi formalari. Faqat retsessiv genlar bilan emas, balki dominant genlar bilan belgila na di gan irsiy kasalliklarni braxidaktiliya yoki kaltabarmoqlik, ko‘z shox par dasining ko‘rlikka olib keladigan irsiy degeneratsiyasi, sil kasalligiga moyillik kabi lar ham geneologik usul yordamida nasldan naslga o‘tishi aniqlangan.

  • Ko‘pgina kasalliklar retsessiv holda nasldan naslga o‘tishi geneologik usul yordamida aniqlangan. Jumladan: qandli diabet, tug‘ma karlik, gemofiliya, shizofreniya (og‘ir ruhiy kasallik)ning ba’zi formalari. Faqat retsessiv genlar bilan emas, balki dominant genlar bilan belgila na di gan irsiy kasalliklarni braxidaktiliya yoki kaltabarmoqlik, ko‘z shox par dasining ko‘rlikka olib keladigan irsiy degeneratsiyasi, sil kasalligiga moyillik kabi lar ham geneologik usul yordamida nasldan naslga o‘tishi aniqlangan.

Egizaklar usuli o‘xshash belgilarning egizaklarda rivojlanib borishini o‘rga nishdan iborat. Ma’lumki, odamda egizaklar ikki xil bo‘ladi. Ba’zi hollar da bir emas, balki ikkita (kamdan­kam hollarda uchta va hatto to‘rtta) tuxum hujayra urug‘lanadi. Egizaklar bitta tuxum hujayradan va har xil tuxum hujayradan rivojlanadi. Bitta tuxum hujayradan rivojlangan egizaklar bir jinsli va bir­biriga nihoyatda o‘xshash bo‘ladi. Bu tushunarli albatta, chun ki ular bir xildagi genotipga egadir, ular o‘rtasidagi tavofutlar esa faqat muhit ta’siriga bog‘liq bo‘ladi. Har xil tuxumdan rivojlangan egizak lar egizakmas aka­uka yoki opa­singillardek bir­biriga o‘xshash, bir xil yoki har xil jinsli bo‘ladi.

  • Egizaklar usuli o‘xshash belgilarning egizaklarda rivojlanib borishini o‘rga nishdan iborat. Ma’lumki, odamda egizaklar ikki xil bo‘ladi. Ba’zi hollar da bir emas, balki ikkita (kamdan­kam hollarda uchta va hatto to‘rtta) tuxum hujayra urug‘lanadi. Egizaklar bitta tuxum hujayradan va har xil tuxum hujayradan rivojlanadi. Bitta tuxum hujayradan rivojlangan egizaklar bir jinsli va bir­biriga nihoyatda o‘xshash bo‘ladi. Bu tushunarli albatta, chun ki ular bir xildagi genotipga egadir, ular o‘rtasidagi tavofutlar esa faqat muhit ta’siriga bog‘liq bo‘ladi. Har xil tuxumdan rivojlangan egizak lar egizakmas aka­uka yoki opa­singillardek bir­biriga o‘xshash, bir xil yoki har xil jinsli bo‘ladi.

Yüklə 1,04 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin